‘1977 1 Mayıs’ını romanlaştıran Kemal Anadol’la o kanlı günü konuştuk: Katliam aydınlatılmalı

Ülkemizin emek ve demokrasi çabaları tarihinde, 1 Mayıs emekçi bayramı kutlamalarının kıymetli bir yeri var. 1976’dan itibaren DİSK’in öncülüğünde İstanbul Taksim Meydanı’nda yapılan kitlesel kutlamalar içinde, 1977 1 Mayıs’ı ise bambaşka bir kıymet taşıyor. Karanlık güçler tarafından 34 ilerici yurtsever insanımızın katledildiği 77 kutlaması, tarihe “kanlı 1 Mayıs” olarak geçmiştir.

Biz de 48 yıl evvelki bu manalı ve tarihi kutlamaya İzmir’den gelerek katılmış ve yaşananlara şahit olmuştuk. O gün yaşadıklarımızı hiç unutmuyoruz. İşte ülkemiz emek ve demokrasi güçleri için değerli bir kırılmayı tabir eden bu katliam, birçok araştırmaya ve yazıya mevzu olmuştur. Fakat edebiyatımıza gereğince mevzu olduğu ve değerlendirildiği söylenemez. Bu tarihi olayı edebiyatımıza taşıyıp romanlaştıran yazar-siyasetçi Kemal Anadol’la, katliamı ve romanını konuştuk. Anadol, Kırmızı Kedi Yayımları’ndan çıkan “Son Durak” isimli romanında, o periyodun toplumsal ve siyasal panoramasını çiziyor. Kurgu karakterler üzerinden siyasal ve toplumsal gayretleri, gelişmeleri anlatıyor.

Kemal Bey’le o devri ve bilhassa de 77 1 Mayıs’ını konuşuyoruz. Aslında o gün kendisi alanda değilmiş. CHP’de önseçimin yapılması nedeniyle, seçim bölgesi Zonguldak’taymış. Fakat mevzuyu o kadar çok araştırmış ve yaşayan arkadaşlarından dinlemiş ki o günü adeta yaşamışçasına bahse hâkim olmuş. Bütün bu bilgileri ve detayları da romanına taşımış. Periyodun değerli araştırmacı gazetecileri, müellifimiz Uğur Mumcu ile gazeteci İlhami Soysal’ın yazdıklarına bilhassa dikkat çekiyor. Kitapla ilgili kıymetlendirme yazan, Barış Derneği davasından cezaevi arkadaşı, Cumhuriyet müellifi merhum Ali Sirmen de şöyle yazmış: “Kemal Anadol’un kimi vakit sanığı da olduğu devirle ilgili tanıklığı, okuru düşünmeye ve periyodun sorumlularını sorgulamaya yöneltiyor.”

KARA BİR LEKE

1 Mayıs 1977’de yaşanan katliamın, Cumhuriyet ve demokrasi tarihimiz için kara bir leke olduğunu belirten Anadol; bu kara lekenin kesinlikle temizlenmesi gerektiğini vurguluyor. Bunun için de olayın tüm taraflarıyla aydınlatılmasını istiyor. O’na nazaran katliamın perde gerisinde birçok karanlık öğe, yabancı istihbarat örgütü ve casusu var.

12 Eylül darbesine gidilen süreçte, bu katliam kıymetli bir evreyi ve dönemeci oluşturuyor. Kemal Anadol, hem siyasetçi ve hem de hukukçu kimliğiyle, bu hususla ilgili çok gayret verdiğini tabir ediyor.

PARLAMENTODA ENGELLENMİŞ

1987’de İzmir milletvekili olarak tekrar parlamentoya dönen Anadol, çabucak her fırsatta bu katliamın üzerine gitmiş. 18, 22 ve 23. devir parlamentolarında, kurullarda ve genel heyetlerde 77 1 Mayıs katliamını sıkça gündeme taşıyan Kemal Bey, daima susturulmaya çalışılmış. Bahisle ilgili verdikleri araştırma önergesi de iktidar milletvekillerince reddedilmiş.

Kemal Bey bu bahiste yaptığı tüm araştırmaları ve topladığı bilgileri, sonuçta bir belgesel roman olarak değerlendirmeye karar vermiş. İşte “Son Durak” romanı bu türlü ortaya çıkmış. Tam da bugünlerde yeni bir 1 Mayıs kutlaması yaşanırken ben katliamı yaşamış bir gazeteci ve o da romanını yazmış bir muharrir olarak, 77 1 Mayıs katliamına bir sefer daha dikkat çekmek istiyoruz. 1977 1 Mayıs katliamını unutmuyor, o gün kaybettiğimiz işçileri, ilerici yurtsever insanları hürmetle anıyoruz.

KEMAL ANADOL KİMDİR?

Kıvılcım Kemal Anadol, siyasetçi, avukat ve yazardır. TBMM 15 ve 16. devir CHP Zonguldak milletvekilliği, 18, 22 ve 23. devir CHP İzmir milletvekilliği vazifelerinde bulunmuştur. Barış Derneği genel başkanvekili vazifesi nedeniyle, 12 Eylül devrinde Barış Derneği davasında yargılanmış ve uzun müddet cezaevinde kalmıştır. Son milletvekilliği periyodunda CHP küme başkanvekili olarak vazife yapan ve bu istikametiyle kamuoyunda tanınan Anadol’un, yayımlanmış çok sayıda yapıtı bulunuyor.