78. Cannes Film Festivali’nden notlar: ‘Yeni Dalga’dan dip akıntılara

Önce Amerikalı senaryo muharriri ve direktör Richard Linklater’ın (1960) “Nouvelle Vague”ı (Yeni Dalga), sinefil yürekleri ferahlattı. Fransız sinemasında, 1950’lerin ikinci yarısından itibaren ihtilal yaratan Yeni Dalga hareketinin muhakkak başlı aktörleri, o günlerden geri kaldığına inanabileceğiniz kadar başarılı dekorlar içinde, siyah beyaz manzaralar eşliğinde karşımıza geliyor. Jean-Luc Godard, Claude Chabrol, François Truffaut, JeanPaul Belmondo ve Jean Seberg güya ikiz kardeşleri olan oyuncular tarafından çok yeterli canlandırılmışlar.

“Nouvelle Vague”, bir noktada, “Yeniden yaratılmış gerçeğin belgesel sineması” diyebileceğimiz farklı bir çeşidin örneği. Önemli bir araştırmanın eseri olan bu harikulâde çalışma, Jean-Luc Godard’ın (1930-2022), sinema lisanında yeni bir çığır açan, 1959 imali birinci uzun sineması “A bout de souffle”un (Soluk Soluğa) çekim sürecine odaklanıyor.

O devrin ruhunu, yaratıcı havasını ve Godard’ın kendine mahsus dehasını çok rahat, muzip bir lisanla anlatıyor. “Nouvelle Vague”ı ve uzantılarını yaşamış sinefiller için nostaljik bir tat içerirken genç jenerasyonlara yeni perspektifler sunan bu sinema için, heyet, orijinal bir özel ödül tanımlamak gereksinimini hissedecektir tahminen de.

TRUMP VE KIRMIZI HALI

Bu ortada, Donald Trump’ın kulakları çınlasın! Sinemayı televizyonlarda izlediği eğlendirici ya da sürükleyici sinemalardan ibaret sanan, evvel Avrupa’da yaşama geçip orada geliştiğini bile bilmiyor üzere konuşan, bugünkü ortak üretim ağlarından da pek haberdar olmamalı ki ABD dışında üretilen sinemalara yüzde yüz gümrük vergisi getirmek üzere saçmalıkları lisana getiren; sanat ve kültür düşmanı halleriyle tüm dünyada reaksiyon gören Lider Trump’a karşın, tanınmış Amerikalı direktör Linklater’in, yaratıcı Avrupa sinemasını hürmetle selamlayarak onurlandırdığı “Nouvelle Vague”, basın gösterimi sonunda alkışlanan ender sinemalardan biri oluyor.

ALKIŞ SÜRELERİ

Sırası gelmişken bir haber kirliliğinin altını daha çizelim. Galaları, 3 bin koltuklu Lumière salonunda yapılan müsabakalı kısım sinemalarının gösterimleri sonundaki alkışların mühleti, asla emniyetli bir gösterge ya da ölçüt olmamıştır. Islıklanan sinemaların Altın Palmiye almaları ya da çok alkışlanan sinemaların ödül alamadığı tekraren yaşanmıştır.

Tıpkı kırmızı halılı merdivenler üzerinde, sponsor olan ya da olmayan şirketlerin satın aldıkları biletlerle gövde gösterisi yapan yüzlerce model ya da oyuncunun, resmi seçkilerde yer alan sinemalarla, uzaktan yakından hiçbir ilgisi olmadığı üzere. Cannes’da her tıp manipülasyona, “dalgaya” yer var. Fakat çarpıtılan gerçeklerle beslenen haber kirliliğiyle dalga geçmek de hakkımız, hatta görevimiz!

İSMİNİ ÇOK DUYACAĞIZ

Güncel toplumsal taban dalgaları gündeme getiren, Cezayir ve Tunus kökenli Fransız bayan oyuncu-yönetmen Hafsia Herzi’nin (1987) sineması “Küçük Kız Kardeş”i de kıymetli ve cesaretli tutumu yanında, hassas yaklaşımıyla da çok beğenerek alkışlıyoruz. Paris’te, bir banliyöde yaşayan, namaz kılan inançlı Müslüman lise öğrencisi genç kızın cinsel yönelimini sorgulama sürecini ele alıyor sinema. Genç kızın eşcinselliğe yönelişindeki birinci sıkıntı evreyi sahneye koyuyor. Bırakın Müslüman ülkeleri, Fransa’da bile daha şimdiden tutucu çevrelerin yansısını üzerine çekmiş durumda olan bu sinemanın ismini daha çok duyacağız…

Zor bir mevzuyu, hiçbir kışkırtıcı tutuma yer vermeden, şematik yaklaşımlardan da itinayla kaçınarak, samimiyetle işleyen Hafsia Herzi, bu üçüncü sinemasıyla Cannes seçkilerinde bir basamak daha üste çıkarak Altın Palmiye’ye aday oluyor.

Çocuk oyuncuların dikkat çeken performansları akabinde, 17 yaşındaki Fatima karakterini, içselleştirilmiş inandırıcı yorumuyla canlandıran Nadia Melliti de ödül gecesi ismini duyurabilecek bir genç oyuncu.