Bölgedeki psikolojik yıkım da büyük: “Deprem pijamasını giydirme anne”
Hatay’daki izlenimlerimize ve görüşmelerimize devam ediyoruz. Zelzelenin üzerinden 2 yıl geçti. Yaşanan büyük felaketin yarattığı şok hissi geçtikçe yurttaşlar kendi ruh sağlıklarıyla keskin bir biçimde yüzleşiyor. Hatay’ın Samandağ ilçesinde yaşayan çift B.M ve M.M. sarsıntıya bir arada yakalanmışlar. “En büyük endişem zelzele olduğu için akülü lambalarla merdiven ışıklandırmaları üzere tedbirler aldım, hatta herkesten habersiz sarsıntı durumunda süratli inme pratikleri yaptım” diyor B.M. Hatay’daki herkesin sarsıntı ihtimaline bu kadar yakın olduğunu bilirken bir kentin zelzeleye bu kadar hazırlıksız yakalanması düşündürücü.
STRES BOZUKLUĞU KAÇINILMAZ
“Biz şanslıydık, binamızdan bir an evvel çıkabildik” diyen M.M., “Oğlum zelzelede 3 yaşındaydı. Endişe sineması üzere bir sahneyle konuttan çıkabildik. Oğlum, o gün üstündeki pijamayı sarsıntı pijaması olarak isimlendirdi. Bir daha giydirecek olduğumda ‘Deprem pijamasını giydirme anne’ dedi. Hâlâ odada yalnız uyuyamıyor. Geceleri ağlayarak uyanıyor” diyor. Sarsıntı bölgesine ait çalışmaları da olan Psikolog Ece Başak Karakaş, Travma Sonrası Gerilim Bozukluğu’nun, kişinin fizyolojik yahut ruhsal varlığını tehdit eden bir travma sonrasında ortaya çıkan, travmatik olayın tekrar tekrar yaşanması, olayı hatırlatan uyaranlardan kaçınma ve artmış uyarılmışlık üzere özgül semptomlarla kendini gösteren bir ruhsal rahatsızlık olduğunu anımsatıyor.
GÜVEN HİSSİ SARSILDI
Küçük bir çocuğun kıyafeti zelzeleyle tanımlaması ve kaçınılması da bu belirtilerden birisi olarak önümüzde duruyor. Zelzelenin çocuklarda temel inanç hissiyatı yarattığı çok açık. Karakaş, şu çarpıcı eki yapıyor mevzuya ait: “Çocuk bir canavardan korkuyorsa, anne babanın canavardan korkmayan yatıştırıcı sesiyle kaygısıyla baş edebilir. Sarsıntı bölgesindeki çocukların endişeleri hala anne babalarının da korkularıyken yatışma hissinden bahsetmek epeyce güç.”
BAŞKA BİR SORUN: GEÇ YAS
Bölge beşerinin öbür bir sorunu ise “Geç yas” tepkisi göstermesi. Bulunduğu kaideler ve ailedeki durumu gereği acıyla yüzleşmeyi erteleme hali. Zelzelede Antakya’da kardeşini ve yeğenlerini yitiren Ç.M.S., “Acil müdahale devri bittikten sonra kendime yöneldim. Depresyonda olduğumu eşim fark etti. Aldığım dayanağın birinci 6 ayında birçok tanıya direnç gösterdim” kelamlarıyla her ailede neredeyse en az bir kişinin yaşadığı öteki bir periyot ve sıkıntıya dikkat çekiyor. Sarsıntı bölgesinde üç gün kalan birisi bile, bölge beşerinin her manada âlâ görünmesinin bile bir meseleye işaret ettiğini anlaması sıkıntı değil. Bölgenin ekmek üzere, su üzere ruhsal takviyeye muhtaçlığı var. Zira bu uğraş de bölge insanı için gereğince şiddetli. Ve dayanak almadan bu uğraşta başarılı olması çok sıkıntı.
