Hukukçu Dr. Başar Yaltı, iktidarın suskun ve dilsiz bir Türkiye istediğini söyledi: ‘Asıl hedef CHP’
Hukukçu Dr. Başar Yaltı, Cumhuriyet’in sorularını yanıtladı.
– Liderlere yönelik soruşturma açılmasına neden olan TÜSİAD açıklamasındaki tenkitler cürüm barındırıyor mu?
Elbette barındırmıyor. Azıcık hukuk, daha doğrusu demokrasi bilgisi ve ilgisi olan bir kişi söylenenlerin tenkit kapsamında kaldığını anlar. Ancak ülkemizde gazeteci kimliği altında iktidarın güdümünde vazifeli bir takım var. Her tenkidin altında darbe arama, suyu bulandırarak ona derinlik katma gayesinde bunlar. TÜSİAD yetkililerinin söylediklerini de bu türlü yorumladılar. Meğer söylenenlerin tamamı Anayasa 25 ve 26. unsurları kapsamında kanıyı açıklama özgürlüğüne girer. Olağan şartlarda bu kelamlardan kabahat üretilmesinin kendisi kabahattir.
– Cumhurbaşkanı Erdoğan, küme toplantısında TÜSİAD için “Yeni Türkiye’de haddinizi bileceksiniz” dedi. Çabucak ardından hem yönetim kurulu lideri Orhan Turan hem de hakkında birinci soruşturma açılan Ömer Aras, polis eşliğinde söz vermek için adliyeye götürüldü. Bu tablo ne anlatıyor?
Askerlikte bir kavram vardır. “Durumdan görev çıkarmak”. Artık yargıda da bu türlü bir takım oluşmuş gözüküyor. Durumdan görev çıkartıyorlar. Siyasi bildiriye nazaran davranıyorlar. Belirttiğiniz tablo, topluma, “Sus/konuşma/eleştirme, yalnızca söylenenleri dinle ve itaat et”den öbür bir şey değil. “Aksi taktirde başına gelecekleri görüyorsun” iletisidir.
– Bir yandan Bakan Mehmet Şimşek ülke ülke gezip yabancı yatırımcı ararken bir yandan bu türlü bir soruşturmanın başlatılmasını nasıl yorumluyorsunuz?
Mehmet Şimşek TÜSİAD soruşturmasından en çok etkilenen kişidir diye düşünüyorum. O da bu tablodan kendisine düşen iletisi almıştır. Esasen başarılı olamamıştı. İşi bundan sonra daha da zorlaştı. Yakında istifa ederse şaşırmayalım.
– İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu için istenen toplam ceza 20 yılı aştı, İmamoğlu için ceza bekliyor musunuz?
Her şey mümkün. Türkiye’de maalesef bağımsız ve tarafsız bir yargı yok. Yargının da içinde bulunduğu hukuk sitemi, bir üst yapı kurumudur. Son analizde kurallarının ne olacağına, hukuk tertibinin nasıl işleyeceğine sistemin sahipleri karar verir. Hakimler Savcılar Kurulu (HSK) diye bir yapı var. Vazifesi, yargı sisteminin adaletli bir biçimde işlerliğini sağlamak. Sade yurttaşın dahi gördüğü hukuksuzluklardan, adaletsizliklerden rahatsızlık duyarak sisteme müdahale ettiklerini hiç duydunuz mu? Tam aksine tahliye kararları veren yargıçları sürgüne yolluyorlar. Bu çeşit kurumlar aslında sistemin denetim sistemleridir. Lakin dikkat edin, çabucak siyasi iktidardan, onun tercihlerinden yana refleks veriyorlar.
‘TEĞMENLERDE DE BİREBİRİ OLDU’
Bu yalnızca yargı için geçerli değil, teğmenler olayında da gördük. Yüksek Disiplin Kurulu’nda 4/5 oyla teğmenler ihraç edildi. Sonra ne oldu? iktidarın talebine alışılmamış oy kullananlar öteki vazifelere atandı ve bir korgeneral istifa etti.
‘İMAMOĞLU KISKACA ALINIYOR’
Demokrasi şimdi tam olarak rafa kaldırılmadığı, seçim, taban demokrasi koşulu olduğu, sandık demagojisi çokça yapıldığı için, iktidar şimdiden seçime hazırlık yapıyor. Düzgünce yıprandıklarının da farkında olarak tekrar sandıktan çıkmak üzere muhtemel güçlü rakiplerin tasfiyesine çalışılıyor. Üstelik bu hukukun sistemi yasallaştırma özelliği kullanılarak yapılmak isteniyor. Yani şimdiden gelecek cumhurbaşkanlığı seçimine müdahale ediliyor. Bu çerçevede İmamoğlu muhalefetin en güçlü adayı olarak kıskaca alınıyor. En çok ondan çekiniyorlar. İmamoğlu için mahkemelerden ceza kararları çıkması elbette mümkündür. Bu şartlarda zıddı olağandışı olur.
‘ELDE VAR BİR’ DAVASI
– Kamuoyunda “ahmak davası” olarak bilinen dava hala istinafta bekliyor. Burada hedef nedir?
Zamanlama, stratejinin en kıymetli kavramından biridir. İktidarın strateji üretme, oyun kurma ve uygulamada muhalefetten çok daha başarılı olduğunu düşünüyorum. Muhalefet Türkiye’nin mevcut tablosu karşısında acemiler mangası üzere davranıyor. Ahmak davası sonucunun bekletilmesi, cumhurbaşkanlığı seçim takvimine bağlı diye düşünüyorum. Zira iktidar için bu dava, yeni açılanlardan avantajlı. “Elde var bir” davası. Mahkumiyet kararı katılaşınca siyasal yasak gelecek, YSK, İmamoğlu’nun adaylığını kabul etmeyecek. Halkta oluşacak mağduriyet hissini dikkate alacaklarını da zannetmiyorum. “Atı alan Üsküdarı geçiyor” çünkü…
– “Kent uzlaşısı İmamoğlu’na uzayabilir” deniyor. Siz ne düşünüyorsunuz?
İmamoğlu’na uzamaz. Partilerin kendi ortalarında işbirliği yapmaları hukuken yasak değil. Bu türlü bir işbirliği açık yahut örtülü olabilir. Kent uzlaşısında hukuksal bir sakınca bence yok. Bu türlü olduğu için, kent uzlaşısını artık terörle ilişkilendirmeye çalışıyorlar. Meğer bir yandan terör örgütü başkanıyla pazarlık yürütüldüğü basına yansıyor. “Bu ne yaman çelişki” denilecek bir durum lakin iktidar hem pazarlık hem terör aksiliğini topluma tıpkı anda muvaffakiyetle pazarlayabiliyor.
– CHP, Akın Gürlek hakkında HSK’ya başvurdu bir şey çıkar mı?
Kesinlikle çıkmaz. HSK yargı sisteminin kara kutusudur. HSK Anayasada 159. husus ile düzenlenmiş bir kurum. Hakim ve savcıların; atama, nakletme, yükselme, mesleğe kabul, meslekten çıkarma, üzere işlerine bu konsey bakıyor. Tutuklama kararlarını veren yargıçları seçen, yerleştiren, atayan, başsavcıları tıpkı formda seçen ve atayan kurum HSK. 13 üyeden oluşuyor. Adalet Bakanı ve Yardımcısı dahil toplam 6 üye cumhurbaşkanı tarafından direkt seçiliyor. Kalan 7 üyeyi ise TBMM seçiyor. Sonuçta çoğunluk partisi ne derse o oluyor. Bu durumda üyelerin tamamı AKP’li Cumhurbaşkanı ve AKP meclis kümesi tarafından seçilmiş oluyor. Lakin son seçimde, hatırladığım kadarıyla Meclis’te İYİ Parti ve CHP’ye birer kontenjan tanındı. Onların gösterdiği adaylar HSK’ya seçildiler. Benim bir merakım da ülkede çok hukuksuzluk, adaletsizlik yaşanırken muhalefetin bu iki üyesi ne yapıyor. Hiç seslerini duyamıyoruz. Muhalefetin beceriksizliğinin bir delili da bu. RTÜK’te de muhalefetin adayları var ancak sesleri gereğince çıkmıyor. Kamuoyu oluşturamıyorlar.
‘CHP’Yİ GÖZÜNE KESTİRDİ’
– Özgür Özel’in genel lider seçildiği kurultay ilgili şaibe argümanları nedeniyle “CHP’ye kayyum” tartışılıyor. Bu türlü bir ihtimal görüyor musunuz?
Bu mümkünlüğü olağan şartlarda çok zayıf görüyorum. Ancak şunu da göz gerisi etmemek gerekiyor: Kamuoyunda ve basında güya asıl gaye İmamoğlu üzere bir izlenim yaratılmış durumda. Bu yanlış. Bence iktidarın asıl maksadı CHP’nin kurumsal kimliğidir. Zira CHP, “Eski Türkiye”’yi kuran partidir. “Yeni Türkiye”de kendisine yer yoktur. İktidar CHP’nin yeni idaresinin; olağanlaşma, yumuşama üzere yanlışlı ve acemice davranışlarını gördükten sonra CHP’yi düzgünce gözüne kestirmiş gözüküyor. Öte yandan Kılıçdaroğlu’nun pusuda bekleyen fırsatçı bir imajı vermesi de iktidarın ekmeğine yağ sürüyor. Bu bakımdan bu iktidarın yapabileceklerine çok da şaşırmamak gerekiyor.
– İmamoğlu’nun basın toplantısında kelam ettiği uzmanın ses kaydı Halk TV’de yayınlanmış, bunun üzerine soruşturma başlatılmıştı. İddianamede gazetecilerin işlediği argüman edilen cürüm ile istenen cezalara yorumunuz nedir?
Bir aksiyonun hata olabilmesi için maddede tanımlanan bütün ögelerinin gerçekleşmesi gerekmektedir. Bazen, kanunda cürüm olarak tanımlanmış bir hareket yapmış olabilirsiniz. Lakin şayet o aksiyon, hukuka uygun bir hareket ise o hareketi kabahat olarak nitelendiremezsiniz. Halk TV olayında, gazeteciler, kamu faydası bulunan aktüel bir hususta, halkın haber alma hakkı için ilgili şahısla temas kurarak görüşünü sormuş ve yayınlanmışlar. Görüşü sorulan kişi röportaj yapılmasına müsaade vermiş, yayınlanmasın dememiş. Hasebiyle hareket bir hakkın kullanılması, yani basın özgürlüğü kapsamında bir aksiyon olduğundan artık kabahat olarak nitelendirilemez. Lakin Suat Toktaş tutuklu. Üstelik kendisi için daha az ceza istendiği halde tutuklu. Bu durum yasanın yanlış yorumudur. Eninde sonunda düzelir ancak tutuklama ülkemizde cezanın evvelden çektirilmesi, topluma gözdağı verme gayesiyle özetle ileti olarak kullanıldığından birileri hepimiz ismine bedel ödüyor.
‘MESAJLAŞMA YARGI ÜZERİNDEN’
– Zafer Partisi Genel Lideri Ümit Özdağ ile ilgili eski HDP Milletvekili Ali Kenanoğlu hakkında söyledikleri için “kamu görevlisine hakaretten” tutukluluğu sürerken bir iddianame daha hazırlandı. AKP ve MHP içinden de HDP ve HDP’lilere yönelik birçok ağır tabirler varken, bu türlü bir münasebetle Özdağ ile ilgili iddianame hazırlanmasının manası nedir?
Ümit Özdağ, bu sistemin “at sineği” idi. Biliyorsunuz, Sokrates kendisine “at sineği” diyordu. İnsanları rahatsız edecek kadar daima sorular sorarak insanları düşünmeye zorlayan, yaşadıkları sıkıntıları incelemeye özendiren birisiydi. Özdağ da Türkiye’ye kabul edilen sığınmacılara daima dikkat çekerek değerli bir muhalif odak haline gelmişti. Bu durum hem iktidar ortağı MHP’yi hem Suriye konusuna bir öbür boyuttan bakan Büyük Ortadoğu Projesi eş lideri AKP’yi rahatsız ediyordu. Suriye operasyonu ve Kürt açılımı görüşmeleri sırasında Ümit Özdağ’ın ortada gözükmesi politik olarak uygun görülmediği için hukuken çok da sağlam olmayan münasebetlerle, adap kuralları da çiğnenerek tutuklandı. Türkiye’nin iktidarına sahip olan güç sahiplerinin birbiriyle mesajlaşması artık bu formda yargı üzerinden, davalar üzerinden oluyor. Dava üzerine davalar bu nedenle açılıyor. Ümit Özdağ da Ekrem İmamoğlu da iktidarın gözüne batan özellikleriyle kurban seçilmiş şahıslar. Bir Japon atasözü vardır: göze batan çivi cazip yer.
Otoriter sistemlerde tenkidin de bir sonu vardır. Ya itaat eder rahat edersiniz ya da cazip yersiniz. Ümit Özdağ’ın içinde olduğu hukuksal tablo budur.
‘AKP ALTINDAKİ TABAN KAYDIĞI İÇİN HIRÇINLAŞIYOR’
– Menajerler, gazeteciler, sendikacılar, parti genel liderleri tutuklanıyor, iş beşerlerine soruşturmalar açılıyor. Tüm bunları dikkate aldığınızda iktidar ne yapmak istiyor?
Ünlü roman Don Kişot da bir kelam geçer, “Bir yay daima olarak gergin duramaz” diye. İktidar bugüne kadar tansiyon siyasetleri izleyerek seçmenini konsolide etti. Artık ekonomik krizin derinleştiği, gelir dağılımı bozukluğunun had safhaya vardığı, toplumsal anomi içinde, yoksulluk, yolsuzluk batağında bir Türkiye’nin enflasyonla yeterlice bozulan istikrarları halkın yansısına yol açıyor. Gerginlik siyasetleri, seçmeni iktidarın ardında birleştirmeye yetmiyor. Bu koşularda, ülkenin bekası üzere kavramlar karın doyurmuyor, şoven milliyetçilik ve dinin siyaseten kullanılması da kâfi gelmiyor. İktidarın gündeme getirdiği muvaffakiyetler, çok kısa müddette elinde patlıyor. Örneğin Suriye zaferi… Türkiye’yi masaya bile çağırmadılar. Dağıtmaya çalıştığımız terör örgütü Suriye ordusu haline geliyor. İsrail, Suriye’yi büsbütün denetim altına almış durumda. Suriye’nin askeri alt yapısını tümüyle yok etti. Bize ne kaldı…
Türkiye hem içeride hem dışarıda büyük bir erozyon yaşıyor. Siyasal iktidar, artık vatandaşa somut bir şey vaat edemediğinden içeriği meçhul “Yeni Türkiye” kavramına sarılıyor.
‘CEHALETE ÖVGÜYLE OLMAZ’
AKP kendi yarattığı muhafazakâr sermayeye dayalı bir tarikatlar koalisyonudur. Bu türlü bir koalisyon anlayışı bilişim ihtilalinin yaşandığı bir çağda, cehalete övgü dizerek Türkiye’yi bir yere taşıyamaz. Bu nedenle altındaki yerin kaydığını görerek hırçınlaşıyor. Yargı eliyle sessiz, dilsiz bir Türkiye istiyor. Atatürk güya bu günleri görür üzere şöyle demiş: “Köhne zihniyetlerle, mazi perestlikle muhafaz-i mevcudiyet mümkün değildir.”
BAŞAR YALTI KİMDİR?
1954’te Erzurum’da doğdu. 1974’te Kara Harp Okulu’nu bitirdi ve Jandarma Subayı olarak Türk Silahlı Kuvvetleri’ne katıldı. Subay olarak misyon yaparken okuduğu İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nden mezun oldu. 1986’da kıdemli yüzbaşı rütbesindeyken istifa ederek avukatlığa başladı. 2013-2017 arasında Türkiye Barolar Birliği İdare Heyeti Üyeliği ve Lider Yardımcılığı vazifesinde bulundu. 2018’de kamu hukuku kolunda doktor unvanı aldı. Yaltı, Cumhuriyet Vakfı yönetim kurulu üyesidir.
