Mimarlığın Nobel’ini alan Aravena Cumhuriyet’e konuştu: ‘Türkiye Şili modelini örnek almalı’
Şili’de 2010 yılında meydana gelen 8.8 büyüklüğündeki zelzelesinin yıl dönümünde, Bilgi Üniversitesi tarafından “Coming Together & Building Back Better”(Bir ortaya gelmek ve daha iyiyi inşa etmek) isimli sempozyum düzenlendi.
Mimarlık dünyasının Nobel’i kabul edilen Pritzker Ödüllü Şilili mimar Alejandro Aravena, iki gün süren sempozyumun özel konuğu oldu.
Pritzker Ödüllü Şilili mimar Alejandro Aravena, gazetemizin müellifi Çağdaş Bayraktar ile konuştu.
Dar gelirli aileler için düşük maliyetli konut inşasını da içerisinde barındıran toplumsal konut anlayışıyla 2010 Şili Zelzelesi sonrası bölge kalkınmasında hisse sahibi olan Aravena, açılış konuşmasını yaptı. 8.8 büyüklüğündeki sarsıntının 400 kilometrekare alanı etkilediğini, 300 bin ünitenin hasar gördüğünü ve tsunami yarattığına dikkat çeken Aravena, “İnsanları yine yapılanma sürecine dahil etmedikçe onu tekrar inşa etmenin bir yolu olmadığına dair bir önsezimiz vardı. Yalnızca kamu ve şirket parasıyla kenti yine inşa etmek imkansız. Münasebetiyle olağanda insanların kendi kaynaklarının dahil edilmesi gerekiyor. Tenkitlerin bilakis süreci iştirakçi bir biçimde yürüttük ve birinci olarak 100 gün içerisinde hayata geçirilecek tekrar inşa planı hazırladık” dedi.
İKİ MODÜLLÜ MESKEN MODELİ
Birçok bileşenin içinde olduğu grubun yurttaşların taleplerini dinleyerek ilerlediğini belirten Aravena, “Çünkü gerçek karşılığı gerçek soru ve talep ile bulmak mümkündü. Asıl kaynak paradan çok uyum ve insanlardan gerçek yerde yanlışsız biçimde faydalanılmasıydı. Öte yandan da siyasi yöneticilerden fazla uzmanları merkeze alan bir modelle ilerledik. Zira merkeze siyasi yöneticiler konduğunda, her seçim periyodunda yeni bir plan ortaya konulmak isteniyor. Bu da vakit kaybı yaratabiliyor. Biz ise yöneticilerin mevcut plana ahenk sağlamasını istedik” dedi.
Kendisine memleketler arası tanınırlık kazandıran Half-a-House(yarım ev) modelini bölgede kullandıklarını belirten Aravena, “Bu modelle insanlara daha büyük ve iki kesimin bir kesimi yapılmış meskenler dizayn ettik. Öteki kısmını ise daha uzun vadede onların kendi isteklerine nazaran düzenlemelerine imkan tanıdık. Süreksiz yapılarda kullanılan güzel gereçler, kalıcı yapılar içinde de kullanılabildi” tabirlerini kullandı.
‘TÜRKİYE’DEKİ YIKIM TUHAF GELDİ’
Konuşmasının akabinde Cumhuriyet’in sorularını yanıtlayan Aravena, 2010 sarsıntısında 730’ya yakın meyyit sayısını da anımsatarak, 6 Şubat zelzelelerinin yarattığı yıkımını gördüğümde çok şaşırmıştım. Tuhaf gelmişti. Bu büyükte yıkım, sarsıntıdan fazla insan kaynaklı yapılan kusurlarla meydana gelebilir” dedi. Zelzeleyle yaşama konusunda örnek alınan ülkelerden Japonya’nın varlıklı bir ülke olduğunu ve Türkiye için daha uygun modelin Şili olduğuna değinen Aravena, kelamlarına şöyle devam etti:
‘KIRILMA HİSSESİ BIRAKILMALI’
“Depreme güçlü yapılar için öne çıkan şu sistemlerin başında sarsıntıdan hiç etkilenmeyecek katılıkta bina yapmak geliyor. Lakin bunun maliyeti çok yüksek. Bizim Şili’de tercih ettiğimiz model, bunun yerine kırılma hissesi bırakılan lakin sarsıntılarda ayakta kalacak binalar. Zelzele yönetmeliği de buna yöneliktir. Binalardaki bu şekil kırılma hissesi, sarsıntının tesirini alıp içindeki insanlara tesirini azaltır. Otomobillerin kazalarda kırılma hissesi bırakarak oluşan enerjiyi bu halde bir yerde toplaması üzere düşünebiliriz. Sarsıntı sonrasında da bölgede, Şili’de yaptığımız üzere iştirakçi, sonrasında kalıcı yapılarda kullanılacak kesimlerden oluşan yapılar yararlı olacaktır. Maliyeti de daha düşük olacaktır.”
