İstanbul Barosu’ndan ‘hak ihlalleri’ raporu: ‘Cezaevinde lağım kokusu, ciddi ruhsal sorunlar…’

İstanbul Barosu, Silivri 4 Nolu L Tipi Ceza İnfaz Kurumu’nda tutuklu olarak bulunan bireylerin hak ihlalleri hakkındaki başvurusu üzerine harekete geçti.

Avukatlar aracılığı ile incelenen cezaevinde hak ihlali oluşturan şartlara ait rapor hazırlandı.

İstanbul Barosu’ndan avukatların cezaevi görüşmeleri sırasında incelenen ihlaller şöyle belirtildi:

“DIŞARIDAN LAĞIM KOKUSU GELİYOR”

SICAK SU, BUZDOLABI YOK

Sıcak sularının olmadığını, televizyonun bozuk olduğunu, buzdolabı olmadığını, evvelki koğuşlarında yanlarında getirdikleri meyvelerin bozulduğunu, C-19 koğuşunda aileleriyle telefonda imajlı konuşma hakkı varken F3’te bu imkanın bulunmadığını, bu halde tutulmalarının duygusal, fizikî ve ruhsal açıdan daha fazla mümkün olmadığını ve koğuşlarının değiştirilmesini istediklerini aktarmışlardır.”

“‘AĞIRLAŞTIRILMIŞ İZOLASYON’ OLARAK DEĞERLENDİRİLEBİLECEK NİTELİKTE”

Yapılan açıklamada ayrıyeten, görüşmelerde tutuklular tarafından avukatlara bildirilen ve müşahede yoluyla teyit edilen şu hususlara de yer verildi:

• 17.04.2025 tarihinde, tutuklular hiçbir münasebet gösterilmeksizin ve yazılı bildirim yapılmaksızın C-19 koğuşundan alınarak F3/6 tipi koğuşa nakledilmişlerdir.
• F tipi bu koğuş izolasyon temeline dayalı, tek kişilik, hücre tipi odalardan oluşmakta olup; bu şartlar Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatları ve BM Mandela Kuralları uyarınca “ağırlaştırılmış izolasyon” olarak değerlendirilebilecek niteliktedir.
• Oda içinde tuvalet ile yatakların bitişik olması, hijyen şartlarının son derece yetersiz olması (yoğun lağım kokusu, paklık gereci verilmemesi, havalandırmanın yetersizliği, çamaşır suyu kullanımı sonrası ortamın kullanılamaz hale gelmesi) üzere şartlar sıhhat hakkının ihlaline yol açmaktadır.
• Tutukluların belirttiğine nazaran: yemek yiyememe, uyuyamama, ağlama nöbetleri, derin sessizlik nedeniyle ruhsal baskı hissetme üzere önemli ruhsal problemler baş göstermiştir.
• Görüntülü telefon görüşmesi hakkı bu koğuşta tanınmamaktadır. Ayrıyeten, haftada sadece bir gün ve 10 dakika telefonla görüşme müsaadesi verilmektedir ki bu durum, BM Mandela Kuralları’nın 58. hususunda düzenlenen “mahpusların aileleriyle nizamlı ve kâfi bağlantı kurma hakkı”na açıkça terstir.

İstanbul Barosu Lideri Prof. Dr. İbrahim Özden Kaboğlu imzası ile bildirilen raporda, hak ihlallere ait ilgili müdürlüğün harekete geçmesi için de davet yapıldı:

“Tutukluların isnat edilen cürmün niteliği itibariyle tecrit şartlarında tutulmalarını gerektiren yasal ve fiili bir mecburilik bulunmamaktadır. Bu nedenle, Ceza İnfaz Kanunu’nun 6. ve 22. hususları, Avrupa Cezaevi Kuralları’nın 18 ve 19. hususları uyarınca tutukluların emsal hatalardan tutuklu bulunanlarla birlikte tutulmaları temeldir.

Cezaevi yönetimi tarafından tutukluların hücreye alınmalarına dair rastgele bir münasebet gösterilmemiş, yazılı karar ya da rapor avukatlarla paylaşılmamıştır. Bu uygulama, “şeffaflık” ve “hukuki güvenlik” unsurları ile bağdaşmamaktadır.

İstanbul Barosu olarak, kurumunuzun mahkeme kararını ağırlaştırma yetkisine sahip olmadığını ve tutukluların kişilik haklarına hürmet gösterilerek, onurlu bir formda muamele görme haklarının korunması gerektiğini hatırlatmak gerekmektedir.”