Babası ‘bırakın okuluna gitsin’, avukatı ‘siyaset susmalı’ derken Esila cezaevinden yazdı: ‘Gökyüzüm 30 metrekare’
Ekrem İmamoğlu için düzenlenen protestolarda tutuklanan, kronik kalp ve böbrek hastası Esila Ayık’ın babası Kemal Ayık ve avukatı Ümit Özkan Cumhuriyet’in sorularını yanıtladı. Esila ise tutuklu bulunduğu Bakırköy Bayan Kapalı Cezaevi’nden ileti gönderdi.
– Süreç nasıl başladı?
Baba Ayık: Gece iki buçuk civarıydı, iki bayan bir erkek polis meskene geldi, Esila’yı sordular. “Kızım meskende yok” dedim. “Ne oldu” diye sordum, “Abi bir şey yok. Yalnızca tabir alacağız” dediler. Kızıma haber verdim. Arkadaşında kalıyordu, yavrum pozisyon attı, polisler o pozisyonla gidip aldılar kızımı. Ben bilemedim, sabah ben esasen tabire götürürdüm. Diyorlar ki “Kaçarmış”… Biz iş adamı değiliz ki kendi yağında kavrulan insanlarız. Kimseye bir ziyanımız yok. Ben korkmuyorum. Zira hatalı değilim. Benim kızım da hatalı değil. Alın tabirle bu vakte geldim. Annesi esasen dünya güzeliydi merhum. Esila ona da çekmiş, bana da. Biz haksızlığı sevmeyiz. Çok zoruma gidiyor.
– Esila’nın gözaltına alındığını nasıl öğrendiniz?
Baba Ayık: Vatan Emniyette’yken müsaade vermişler herhalde ki aradı beni sabaha karşı, “Buradan adliyeye gideceğim” dedi. “Bir gün bile yatarı yok” diyorlar ancak benim çocuğum günlerdir içeride. Herkes pankart kaldırıyor. Herkes bir şeyler söylüyor. Ben o gençlerin hepsini seviyorum.
– Esila’nın eğitim ömrü nasıldı?
Baba Ayık: Benim çocuğumun başı çok çalışır. Daima takdir, onur dokümanı alır. Lisede bir yıl Amerika’da burslu okudu. Çağdaş Ömrü Destekleme Derneği var, oradaki öğretmenleri çok seviyorum. Onlar gerçek insan, çok hoş beşerler. Kızım için çağırıyorlardı hanımı da, onu da çok severlerdi. Öldüğünde cenazesine de geldiler.
– Esila’nın okumasında yardımları mı oldu?
Tabii, ben çocuğum için en çok onların yararını gördüm. Bizi yalnız bırakmadılar.
– Siz çalışıyor musunuz?
Baba Ayık: 6 ay öncesine kadar site görevlisiydim. 6 aydır emekliyim, 14 bin 650 TL emekli maaşı alıyorum.
– Mesken kendinizin mi?
Baba Ayık: Değil, kira. Ben kendim için kimseden hiçbir şey istemedim bu yaşıma kadar, istemem de. Çocuk hasta halinde yaşamak için gayret ediyor. Ödül verilmesi gereken çocuk mahpusa atılıyor.
– Belçika’ya gidişi nasıl oldu?
Baba Ayık: Annesi hasta olduğu için Amerika’dan döndü. Ben hanımıma canımı verirdim. Kızım yanında kaldı hastanede, ben sitede misyonlu olarak çalışıyordum. Hem hastaneye gidiyorum, geliyorum hem meskenin işini yapıyorum. Hanım da bana üzülüyordu. Severdi beni. Benim için birinci kıyamet hanımı kaybedince koptu. Ben yaşadım kıyameti. O kadar büyük acı çektim ancak yetmedi demek ki. Ha kıyamet kopmuş ha kızım hastayken mahpusta yatmış… Niçin bu türlü uğraşıyorlar onu anlamıyorum. Ne istiyorlar, ben bıktım gayrı. Kâfi. Bırakın kızımı, varsa cezası ben çekeyim, kızım gitsin okuluna.
– Esila Belçika’da geçimini nasıl sağlıyordu?
Baba Ayık: Okulu burslu kazandı. Bir de çalışıyordu yavrum. Harçlığını çıkarmak için garsonluk yapıyordu, fotoğraf çekiyordu.
– Şu an ne kadar sıklıkla görebiliyorsunuz?
Baba Ayık: Cumadan cumaya görüşe gidiyorum, 45 dakika, bir saat ortası müsaade var. Ortada cam var, telefonla konuşuyoruz, telefonda da düzgün ses çıkmıyor esasen. Benim anlamadığım, hasta bir çocuğu hastaneye götürürken bile kelepçelemek. Ne insanlığa sığar ne vicdana.
– Ne konuştunuz son görüştüğünüzde?
Baba Ayık: Kızım benim üzere değil, çok ölçülü, annesi üzere. O çocuk nasıl mahpusa gitti, hala şaşkınlık içindeyim. “Baba gözünü seveyim, makûs bir şey deme, kendine ziyan verirsin” diyor. “Ben berbat bir şey söylemiyorum kızım” dedim.
– Esila bu sırada neden Türkiye’deydi?
Baba Ayık: “Özledim” diye ben çağırdım, “Kızım, bir hafta, on gün gelebilirsen gel. Çok özledim” dedim.
– Bilhassa aksiyonlara katılmaya gelmedi yani?
Baba Ayık: Değil değil. “Özledim” dediğim için geldi, hem ailesini hem arkadaşlarını görecekti. Bir de fotoğrafçılık okuduğu için fotoğraf çekmek istemiş. Anı olsun diye bir tane döviz almış eline, onu tutarak fotoğraf çekilirken görmüşler kızımı. Çocuğumun bahtı yok esasen. Bu gençler Türkiye’nin geleceği. Bu gençler mahpusa atılır mı, bu kadar tutulur mu…
– Ümit Bey siz nerede devreye girdiniz?
Avukat Özkan: Esila benim kızımın liseden samimi arkadaşı. Öğrencilik yıllarından beri Esila’yı tanıyorum. Zati çocuklar alandan ayrılırken GBT’ye bakmış polisler, sonra bırakmışlar. Muhtemelen kimliği tespit etmek için baktılar. Sabah altı civarı olayı öğrendim. Vatan’a gittim. Ben gitmeden beş on dakika evvel çıkmış. Gece bir avukatla tabirini almışlar. Avukat istemiş aslında ama “Biz çağırırız” demişler. Özel avukat getirtmeden ifadeyi alıp göndermişler.
– Bu türlü yapılması süreci olumsuz etkiledi mi?
Avukat Özkan: Eza olmamış, zira ortada hata teşkil edecek bir durum yok. Akabinde adliyeye gittim. Tekrar sözü alındı. Tabirden sonra önemli bir savunma yaptık. Hatta atanan avukat arkadaş “Bu savunmadan sonra tutuklarlarsa şaşarım” dedi. Zira Esila’nın hastalıkları var, eğitimi var, biz de onu lisana getirdik. Birinci günden itibaren her şeyi anlattık. Ailesinin durumunu biliyoruz. Onu da söyledik.
– Nasıl oldu tutuklama?
Avukat Özkan: Karşımızda bir hakime hanım vardı. Hakime hanım yüzünü öbür tarafa çevirdi ve üç çocuk için de “tutuklanmalarına” dedi.
– Esila’nın arkadaşları mı başkaları de?
Avukat Özkan: Esila’nın başkalarıyla alakası yok. Tanışmıyorlar. Esila’nın katıldığı olay yahut aktiflik siyasi bir olay olabilir. Demokratik bir aksiyondur bu. Fakat gözaltına alınmasından sonraki süreç artık siyasi değil. Türel bir süreç. Alındıktan sonra süratlice tutukluluğa itiraz ettik. Buna hakim üç gün içinde cevap vermek zorunda. Ancak vermedi. Ben mevzunun politikleşmesinden korkarım. Zira politikleşirse, siyasetçiler kendi ortalarında arbede ederken olayın tarafları mağdur olur. Ancak şöyle bir talihsizlik yaşadık. Başta Esila’nın ilaçları verilmedi.
– Rutin, her gün alması gereken ilaçlar mı?
Avukat Özkan: Esila’nın iki temel rahatsızlığı var. Bir; kalbiyle ilgili aort yetmezliği, iki; böbreğiyle ilgili nefrotik sendrom. Nefrotik sendromun özelliği, beden savunma sistemi böbreklerine saldırıyor. Kullandığı ilaçlar, savunma sistemini baskılayıcı ilaçlar. Tıpkı kendisine böbrek nakli yapılmış bir şahsa verilen ilaçlar üzere. Hatta 2023’te ve geçtiğimiz aralıkta ikişer kere, toplamda dört kere kemoterapi almış.
– Ne kadar mühlet ilaçlarını alamadı?
Avukat Özkan: Beş gün alamadı. Cezaevinde ilacı yazıldıktan sonra da çabucak verilmedi. O denli olunca biz mecburen toplumsal medyada sesimizi yükselttik.
– Kamuoyunda bu durum duyulunca mı ilaçlar verildi?
Avukat Özkan: Maalesef motamot o denli oldu. Üzerine itirazlarımız da uzun müddet sonuçlanmadı. Mahkemeler topu birbirine attı.
– Toplam kaç sefer itiraz ettiniz?
Avukat Özkan: Dört sefer itiraz dilekçesi verdim. Esila’nın 133 sayfa sıhhat raporlarını da ekledik. Bu ortada 2022’den 2025’e kadar olan kısım Belçika’da. Belçika’daki tabibi e-postayla iletti. Hatta tabibi raporda “İçeride kalması hayati risk teşkil eder” diye kayıt düşmüş. Aktüel raporları da ekledikten sonra yine başvurduk. Günler sonra itirazımıza “kaçacağı şüphesi” diye ret geldi.
– Neden kaçma kuşkusu olduğunu düşünüyorlar?
Avukat Özkan: Zannediyorum Belçika’da okuduğu için o denli diyorlar. Alışılmış birtakım talihsizlikler de yaşadık. Esila’nın ağır bakıma kaldırıldığı istikametinde bir haber yayıldı. Öteki avukat arkadaşımız Esila’ya uğradı ve bu türlü bir durum olmadığını anladık. 23 Nisan günü Esila kötüleşmişti. Kalp atışları, tansiyonu yükselmiş, şuurunu yarı kaybetmişti. Biz bunu paylaşmıştık. Güya birileri daha sonra kasıtlı olarak 23 Nisan’daki olayı değil yeni ağır bakıma kaldırıldığı bilgisini yaydılar ve ortalık çok önemli karıştı. Ben kendi hesabımdan paylaşım yapamadım, tanıdığım insanların ve eşimin hesabından durumunun düzgün olduğunu ilettim.
– Bir kasıt mı oldu sizce?
Avukat Özkan: Toplumsal medya maalesef düzgün ve makûs niyetli insanların karıştığı bir mecra. Bu mecrada birileri fazla aktiflik oluşturmak, dikkat çekmek üzere sebeplerle bu tıp paylaşımlar yapabiliyor. Bizim aleyhimize olsun diye yapılmamıştır umarım.
– Olumsuz tesiri oldu mu?
Avukat Özkan: Olumsuz etkisi oldu. Adalet Bakanlığı, Esila’nın sağlık durumunun âlâ olduğunu söyledi, Bakanlık bu türlü açıklama yaparsa hakim de “Hiçbir sorun yok” diye düşünebilir.
– Sıhhatinde cezaevi şartları nedeniyle bir değişiklik oldu mu?
Avukat Özkan: Hafif derecedeki aort yetmezliği orta dereceye yükseldi. 23 Nisan’daki rahatsızlanmasından sonra analiz sonuçlarında farklılık oldu. Mesela kan gazları çok yüksek. Doktor, nefes almakta zorlandığı için yükseldiğini, kandaki oksijen düzeyinin düştüğünü söyledi. Biz kendimizi acındırma kederinde değiliz. Bizim kederimiz muhakkak. Adalet sistemi bizi dinlemediği, duymadığı için sesimizi yükseltmek, medyaya çıkmak zorunda kaldık. Yoksa bu kolay bir süreçti. Ben itirazımı yapmıştım. Birinci itirazımız incelenmiş olsaydı, Esila ilaçlarını almış olsaydı ne toplumsal medyada Esra Ayık bu kadar duyulacaktı ne de biz bu kadar çok konuşacaktık.
– Esila neyle suçlanıyor tam olarak?
Avukat Özkan: Hatıra olsun diye fotoğraf çektirmek için eline aldığı “Diktatör Erdoğan” dövizi nedeniyle “cumhurbaşkanına hakaret”ten suçlanıyor. Tek yapmış olduğu aksiyon bu.
– Hukuken bunun cezası nedir?
Avukat Özkan: Yargıtay 3. ve 18. ceza dairelerinin bu hususta vermiş olduğu kararlar var. Ben onları da sundum. Bu tabir “ağır eleştiri” olarak açıklanıyor ve “Siyasiler, kamuoyu önünde olan değerli figürler ünlü olmanın avantajını yaşadıkları kadar dezavantajı olan eleştirme, sert eleştirme, ağır eleştirmeye de maruz kalmayı göze almalılar” diyor. Biz yeni itirazlarımızı yapacağız. Yine hakkımızı arayacağız. Fakat üzülerek söylüyorum ki Esila’nın tutukluluğu siyasi düzleme çekilmeye çalışılıyor.
– Neden bu türlü düşünüyorsunuz?
Avukat Özkan: Esila’nın gittiği hareket siyasi. Buna itirazımız yok. Esila’nın gösterdiği reaksiyon, kaldırdığı döviz bunlar da siyasi nitelikte. Lakin Esila’nın gözaltına alınması, tutuklanması ve yargılama süreçleri büsbütün tüzel süreçler. Bu süreçlerde artık siyaset işlemez. Daha doğrusu işlememeli.
– Şu an türel sürecin siyasallaştığını mı düşünüyorsunuz?
Avukat Özkan: Bende o denli bir kanı oluşuyor. Bu husus siyasi noktaya evrilmemeli. Kim olursa olsun muhalefet yahut iktidar fark etmez. Husus, türel boyutta ele alınmalı. 22 yaşında bir kız çocuğunun hayatı, geleceği kelam konusu ise siyaset değil vicdan, hak, hukuk konuşulmalı. Siyaset üstü bir durum var. Yaşama hakkı her şeyden evvel gelir. Kelam konusu can ise orada siyaset susmalı.
– Siyasalların Esila’yı ziyaretleri oluyor…
Avukat Özkan: Yanlış anlaşılmasın, “Siyasiler olaya karışmasın” demiyorum. Tam aksine politikler sıkıntının tahlili noktasında siyaset yapmadan hukuk arama konusunda takviye olsunlar bize. Buna milletvekilleri, siyasi parti başkanları dahil. İktidar muhalefet fark etmez. Adaletin tecellisi noktasında olaya müdahil olsunlar. Olaya yardım etsinler. Ben bunu isterim.
– Esila’nın eğitimiyle ilgili kahır çıkma ihtimali nedir?
Avukat Özkan: İşin bir maddi, iki okul, üç formasyon boyutu var. Maddi boyutunda burslarla okuyor malum. Bu seneyi kaybederse gelecek yıl içinde birileri yardımcı olmayı düşünüyor ancak iş uzarsa ne olacağı belgisiz. Hocaları “Şimdi gelsin telafi ettirelim” diyorlar fakat tutukluk devam ederse sonrasında yurt dışı yasağı olursa onu nasıl çözeceğiz, okul nasıl bir esneklik sağlayacak, net bir şey yok. Öte yandan tahliye oldu, okul müsaade verdi, kaçırdığı imtihanlara girerse, okulun dokümanlarına ulaşamadı, çalışamadı, ne kadar başarılı olacak.
– Koğuşu sıhhat durumu göz önüne alındığında ne kadar kâfi?
Avukat Özkan: Çok kalabalık, 52 kişi kalıyorlar. Orada kendi eforlarıyla ayakta kalmaya çalışıyor. “İdare ediyorum, bir badire olmadı” diyor. Koğuş, gereksinimleri görme noktasında küçük. Duş, lavabo sayısı, kâfi değil. Zira orası 52 şahsa nazaran yapılmış bir yer değil. Lakin muhakkak bir nizama koymuşlar. O formda yaşıyorlar.
– Morali nasıl?
Avukat Özkan: Morali önemli biçimde bozuk. “Beni buradan çıkar, ben ne yaptım” diyor. Ödüllü “Z Bakış” diye bir kitabı var. İkinci kitabı annesi ile ilgili olacaktı. “Üçüncü kitapta da burayı yazarsın” dedim. “Ümit amca, burayı artık yazacağım, tahminen ismi Mahpus Bakış olur” dedi. “Tamam sen gözlemle” değince “Ben gereğince gözlemledim, çıkart beni” dedi tekrar.
ESİLA’NIN MEKTUBU
Sevgili İklim Hanım,
Zihnimdeki buhranlar, kalbime çarpıntı olarak vuruyor. Moralimi yüksek tutmaya çalışırken haksız hukuksuz burada tutuklu olmamla duvarlar üstüme üstüme geliyor. 2 yıldır görmediğim ailemi ve arkadaşlarımı görüp İstanbul’da baharın tadını 2 haftalığına çıkarmak isterken, 25 gündür avludaki 30 metrekarelik gökyüzümde uçan kuşları, bulutları seyredip hayallerime sıkı sıkı tutunuyorum. Hayallerim bana güç veriyor, beni güneşli bir geleceğin beklediğini düşünmek istiyorum. Yeni kitaplar yazıp, güçlü fotoğraflar çekip stantlar yapmak istiyorum. Bu süreçte kalbi benimle atan herkese teşekkür ediyorum.
Esila Ayık
03/05/2025
Bakırköy Bayan Kapalı Cezaevi
