Zamanın dışında yaşıyorlar : 100’den fazla kabile hala uygarlıkla tanışmadı

İnternetin hudutları kaldırdığı bir çağda, kimi beşerler hâlâ taş devranı şartlarında yaşamayı sürdürüyor. Amazon ormanları, Papua Yeni Gine’nin dağlık bölgeleri ve Hindistan’a bağlı Andaman Adaları, dünyayla bağlantı kurmayı reddeden yahut onlardan gizlenen yüzlerce insan topluluğuna konut sahipliği yapıyor. Bilim insanları bu kabileleri “temassız topluluklar” olarak isimlendiriyor. Pekala kim bu beşerler ve neden hâlâ “medeniyetle” temas kurmuyorlar?

TEMASSIZ KABİLELER KİMLERDİR?

Temassız kabileler (İng. “uncontacted tribes”), çağdaş dünya ile istekli yahut zarurî olarak irtibat kurmamış, bağımsız ve izole biçimde yaşayan yerli halklardır. En çok Brezilya, Peru, Kolombiya, Papua Yeni Gine ve Endonezya’da görülürler. Birden fazla ormanlık yahut dağlık bölgelerde yaşar. Bu topluluklar çağdaş teknolojiye, sıhhat sistemlerine ya da sanayi eserlerine ulaşmaz. Hayatlarını büsbütün avcılık, toplayıcılık ve ilkel tarımla sürdürürler.

NEDEN TEMAS KURMUYORLAR?

Bazı kabileler, geçmişte yaşadıkları travmalar nedeniyle çağdaş beşerlerle temastan kaçınır. Bilhassa 20. yüzyılın başlarında yapılan birinci temaslarda, birçok kabilenin üyeleri hastalıklar nedeniyle öldü. Bağışıklık sistemleri, dış dünyanın virüslerine karşı büsbütün savunmasızdı. Örneğin; grip, kızamık ve çiçek üzere hastalıklar temas kurulan kabilelerde kitlesel ölümlere yol açtı. Bu travmalar, sonraki nesillerde dış dünyaya karşı büyük bir kaygıya dönüştü.

SAYILARI NE KADAR?

Dünya genelinde yaklaşık 100 ila 150 ortasında temassız kabile bulunduğu kestirim ediliyor. Yalnızca Amazon yağmur ormanlarında 80’den fazla kabileden kelam ediliyor. Fakat bu sayı tam olarak bilinmiyor zira bu kabilelere istem dışı yaklaşmak bile yasak.

HANGİ ÜLKELERDE BULUNUYORLAR?

Brezilya: Amazon’da 70’ten fazla temassız kabile tespit edildi.

Peru: Amazon’un batısında, bilhassa Madre de Dios bölgesinde ağırlaşmış durumda.

Papua Yeni Gine: 800’den fazla lisanın konuşulduğu bu ülkede hâlâ izole yaşayan topluluklar var.

Hindistan (Andaman Adaları): Sentinel Adası’nda yaşayan Sentinel kabilesi, dış dünyayı büsbütün reddediyor.

HUKUKİ VE ETİK SINIRLAR

Birçok ülke bu kabilelerin ömür alanlarını yasal olarak muhafaza altına almıştır. Örneğin, Brezilya’da FUNAI (Ulusal Yerli Halklar Vakfı), bu kabilelerin izole biçimde yaşamalarını sağlamakla vazifelidir. Ayrıyeten Memleketler arası Af Örgütü ve Survival International üzere STK’lar, bu kabilelerle temasa geçilmemesi istikametinde davetler yapar.