İşsizlik artıyor, emekçi 428 milyar liraya yaklaşan İşsizlik Sigortası Fonu’na ulaşmakta zorlanıyor: Fon işçiye değil patrona çalışıyor
İşsizlik yine artışa geçerken, İşsizlik Sigortası Fonu’nda biriken 427.4 milyar liralık kaynağın çok az bir kısmı işçiye işsizlik ödeneği olarak veriliyor. Ödenek için başvuran 100 çalışandan yalnızca 47’si bu ödeneği alabiliyor. Öbür yandan fondan patronlara milyanlarca lira teşvik ve dayanak ödemesi yapılıyor. Fonda biriken paranın faizinden bile milyarlarca lira gelir elde ediliyor. CHP, işsizlik ödeneğinin daha ulaşılabilir olması ve ölçünün artırılması için Meclis’e yasa teklifi sundu.
İşsizlik Sigortası Fonu, yüzde 1 personel, yüzde 2 patron, yüzde 1 de devlet katkısından oluşuyor. Çalışanın fiyatından her ay fona kesinti yapılıyor. Fon varlığı nisan itibariyle 427.4 milyar liraya ulaştı. 4 ayda personel ve patron primlerinden 68.9 milyar lira, devlet katkısından da 22.9 milyar lira gelir elde edildi. Fona 43.1 milyar lira da faiz geliri sağlandı.
İŞÇİYE DEVEDE KULAK
Bu devasa kaynağa rağmen personellere işsiz kaldıklarında verilen ödenek “devede kulak” kaldı. Bu yılın 4 ayında işsizlik ödeneği olarak 24.4 milyar lira ödendi. Buna rağmen etkin işgücü programları için 14.2 milyar lira, işbaşı eğitim programları için 10.3 milyar lira aktarıldı. Patronlara teşvik ve takviye ödemeleri için ise fondan 26.7 milyar lira çıktı.
BÜYÜK KISMI TAHVİLDE
Nisan sonu prestijiyle fon varlığının yüzde 75.60’ı (323.1 milyar lira) tahvilde, yüzde 22.85’i (97.6 milyar lira) mevduatta ve yüzde 1.55’i (6.6 milyar lira) Takasbank Para Piyasası’nda bedellendiriliyor.
CHP’DEN YASA TEKLİFİ
CHP Manisa Milletvekili, TBMM Plan ve Bütçe Komitesi üyesi Ahmet Vehbi Bakırlıoğlu, Meclis’e yasa teklifi verdi. Teklif ile İşsizlik Sigortası Fonu’nun işsizler için daha erişilebilir ve adil hale getirilmesi hedefleniyor. Bakırlıoğlu, fonda 428 milyar liraya yakın kaynak olduğuna, sadece bu yılın birinci dört ayında 43.1 milyar lira faiz geliri elde edildiğine dikkat çekti. Lakin fondan yapılan harcamaların büyük kısmının patrona teşvik olarak verildiğine işaret eden Bakırlıoğlu, 2024 yılı boyunca patrona yapılan ödemelerin 71 milyar lira olduğunu, buna karşılık işsizlik ödeneği için sadece 45.7 milyar lira aktarıldığını söyledi.
100 BİREYDEN 47’Sİ ALABİLDİ
İŞKUR datalarına nazaran, nisan ayında 469 bin kişinin işsizlik ödeneği aldığını aktaran Bakırlıoğlu, “3 milyondan fazla işsizin sadece yüzde 15’i bu ödenekten yararlanabiliyor. 2024 yılında başvuran her 100 bireyden yalnızca 47’si maaş alabilmiş. Bu tablo, fonun kapsayıcılıktan uzaklaştığını net biçimde ortaya koyuyor” dedi.
TEKLİFTE NE VAR ?
Bakırlıoğlu’nun Meclis’e sunduğu yasa teklifi, işsizlik ödeneğine erişim için aranan kuralların hafifletilmesini ve ödenek ölçüsünün artırılmasını öngörüyor. Teklife nazaran, işsizlik ödeneği almak için gerekli olan son 3 yılda 600 gün prim ödeme koşulu 360 güne indiriliyor. Ayrıyeten, ödenek bağlama oranı yüzde 40’tan yüzde 60’a çıkarılıyor. Bakırlıoğlu, bu düzenlemeyle fonun tekrar işsizler lehine yapılandırılmasını amaçladıklarını vurguladı. Bakırlıoğlu, şunları söyledi:
“Bugün işsiz kalan milyonlarca yurttaşımız İşsizlik Sigortası Fonu’ndan faydalanamıyor. Halbuki bu fon, işsiz kalınan günler için var. 500 milyar liraya yaklaşan bir fondan işsizler faydalanamıyor ancak patron her yıl teşviklerle destekleniyor. Ekonomik sıkılaşmanın istihdamı daraltacağı bir devirdeyiz. Bu nedenle işsizlik ödeneğinin kapsamı genişletilmeli, aylık ödemeler artırılmalıdır. Bu kanun teklifini, işsizlerimizin geçim çabasına katkı sunmak ve toplumsal devlet prensibini hatırlatmak için verdik.”
