İzmit Körfezi’nde korkutan görüntü: Denizin rengi kahverengiye döndü
İzmit Körfezi’nin bir kısmı, kahverengiye büründü. İzmit ilçesindeki kıyı şeridinde yakın noktalardaki renk değişimi geniş bölgede tesirli oldu. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi Etraf Müdafaa ve Denetim Dairesi Başkanlığı’na bağlı gruplar, yaşanan renk değişiminin nedenini belirlemek için çalışma başlattı. Sudan alınan numuneleri inceleyen KOÜ Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Halim Aytekin Ergül, oluşumun dünyadaki birçok kıyı ekosisteminde rastlanılan bir durum olduğunu belirtti.
“ZAMAN VAKİT BU OLUŞUMLARA RASTLIYORUZ”
Prof. Dr. Halim Aytekin Ergül, “İncelediğimiz örneklerde gördüğümüz kadarıyla bir fitoplankton kümesi olan dinoflagellata cinsinin çok çoğalması nedeniyle meydana gelen bir hadise. Çoklukla ‘mevsim geçişi’ diye tabir edilen, hava sıcaklıklarının, su sıcaklıklarının, rüzgar rejiminin değiştiği periyotlarda rastlanan bir oluşum. Teknik olarak hudutlu bir hacimdeki mikroorganizma sayısının, dinoflagellata sayısının artışını takiben gerçekleşen bir olay. Elbette istenen bir durum değil lakin İzmit Körfezi’nde, Gemlik Körfezi’nde, benzeri kıyı ekosistemlerinde vakit zaman rastladığımız bir oluşum. Elbette bu oluşumların ekosistemdeki başka canlılara ziyan verme potansiyeli var. Bilhassa amphipodalar üzere daha çok planktonik yahut makrobentik organizmaların bu işlerden ziyan görmesi mümkün. O bakımdan istenmeyen olaylar üzere düşünebiliriz. Ama kıyı ekosistemlerinde, kentsel deşarjların ağır olduğu bölgelerde her ne kadar arıtma tesisleri uygun çalışıyor olsa da vakit zaman bu oluşumlara rastlıyoruz” dedi.
“NÜFUS ÇOK KALABALIK, DEŞARJLARIN ÖLÇÜLERİ ÇOK FAZLA”
Bu tıp oluşumların engellenmesiyle ilgili en tesirli formüllerin başında atık su arıtma tesislerinin ileri seviyede arıtım yapan tesislere dönüştürülmesi olduğunu söyleyen Prof. Dr. Ergül, “Bu ileri teknoloji kullanımıyla ilgili İzmit Körfezi’nin etrafında esasen tesislerimiz var lakin öte yandan nüfus çok kalabalık; deşarjların ölçüleri çok fazla. Hava sıcaklıkları ve su sıcaklıkları da bu organizmaların sevdiği kıymetlere geldiğinde bu tıp oluşumlara rastlıyoruz. Elbette yalnızca deşarj edilen ölçüler değil, su içerisinde aslında mevcut olan fakat rüzgarlar üzere meteorolojik faktörlerin tesiriyle harekete geçirilen bu besleyici element ögelerini da dikkate almak gerekir. Geçtiğimiz hafta havanın biraz rüzgarlı olduğu periyotlarda suyun karışmış olması, ardından de bu organizmaların, buradaki besleyici elementleri kullanmış olmaları mümkün. Aslında daha evvelki olaylar da süreçler de daima bu formda deneyim ettiğimiz süreçlerdi. Burada gördüğümüz organizma teknik olarak ‘Prorocentrum micans’ denilen bir dinoflagellata çeşidi. Dünya genelinde de bu organizmana yol açtığı alg patlaması olarak bilinen, ‘red tide’ denilen bu oluşumların meydana gelmesi sık rastlanan hadiseler arasında” diye konuştu.
“CİDDİYE ALINMASI GEREKİR”
Bu oluşumların insan sıhhatine direkt bir ziyanı olmadığını söyleyen Prof. Dr. Ergül, “Ancak oluştukları vakit, bulundukları ekosistemdeki öteki organizmaları etkileyebiliyorlar. Daha evvel yaptığımız bir çalışmada balıkların besin olarak tükettiği amphipodların solungaçlarını tıkadıklarını ve vefatlarına neden olduklarını görmüştük. Hasebiyle zincirleme birbirini etkileyen, ekosistem tahribatlarına neden olması bakımından bu oluşumların zararlarıyla yüzleşiyoruz. İnsanların direkt huzursuz olmalarını gerektiren bir hal yok lakin hem görsel olarak hem de biraz önce bahsettiğim ekosistemdeki tahribatlar nedeniyle ciddiye alınması gerekir” dedi.
MÜSİLAJ YORUMU
Müsilaj ile ilgili de açıklamalarda bulunan Prof. Dr. Ergül, “Prorocentrum micans, müsilaj oluşumuna katkı verdiği bilinen organizmalar ortasındadır. O bakımdan da ön saflarda yer alan bir organizma olmamakla birlikte, bu oluşuma katkı veren organizmalardan bir adedidir. Münasebetiyle bu oluşumların engellenebilmesi için mümkün olduğu kadar faal faaliyet gösterilmesi gerekir. Atık su arıtma tesislerinin aktif çalıştırılması ve ileri teknolojiyle donatılması gerekir” diye konuştu.
MARMARA İÇİN ‘NÜFUS’ UYARISI
Prof. Dr. Ergül, “Bölgemizdeki nüfus yoğunluğu hayli fazla ve maalesef her geçen gün bu yoğunluğun arttığını görüyoruz. Bir raporda, her yıl yaklaşık olarak 30 bin kişinin Kocaeli nüfusuna eklendiğini okumuştum. Münasebetiyle da bu kaldırılması çok güç bir yük. Zira Kocaeli’ye eklenen her nüfusun o denli ya da bu türlü denize de bir çıktısı oluyor. O bakımdan İstanbul başta olmak üzere, Marmara Bölgesi’ndeki nüfusu ağır olan Kocaeli, Bursa üzere kentlerimizdeki nüfusun artışıyla ilgili önlemler düşünülmesi kaidedir. Bu elbette kolay bir şey değildir; uzun vadede 5, 10, 20, 50 yıllık perspektiflerde düşünerek önlemler alınması gerekir. Giderek artan nüfus, bölgenin taşıyabileceği yükü artık zorluyor hatta üzerinde olduğunu da gösteren emarelerle karşılaşıyoruz. Münasebetiyle da çok fazla vakit geçirmeden bu hususlara baş yormak gerekir” dedi.
