Milyonlarca emekçi ile emekli yılın ikinci yarısında düşük zam alacak: Milyonlar ‘açlıkta’ birleşti
Enflasyonda 6 aylık dataların 3 Temmuz’da açıklanmasıyla memur ve memur emeklisi ile işçi-Bağ-Kur emeklilerinin alacakları artırımlar da aşikâr olacak. Milyonlarca memur ile emekli ise düşük artırım tehlikesiyle karşı karşıya. 5 aylık TÜFE yüzde 15.09 olmuştu. Haziran ayı ile birlikte 6 aylık enflasyon oranının yüzde 16-17 civarında olacağı varsayımları yapılıyor.
Memur ile memur emeklilerinin artışları toplu mukaveleye nazaran düzenleniyor. Toplu kontrat artırımı ve enflasyon farkı ödeniyor. Fakat yılın ikinci yarısı için toplu mukavele artırım oranı çok düşük. Milyonlarca memur ile memur emeklisi yılın ikinci yarısı için yalnızca yüzde 5 oranında toplu mukavele artırımı alacak. Bunun yanı sıra 5 ayda yüzde 8.58 oranında enflasyon farkı oluşmuştu.
Memur ile memur emeklisinin 5 aylık datalara nazaran alabileceği artış oranı enflasyon farkıyla birlikte yaklaşık yüzde 14’tü. Haziran enflasyonuyla birlikte memur ile memur emeklisi için artışın yüzde 15 civarında olacağına işaret ediliyor. Bu da memur ile memur emeklisi için düşük artırım manasına geliyor. Ayrıyeten bu oranın içerisinde enflasyon farkı da var. Sendikalar enflasyon farkını artırım olarak nitelendirmiyor. Yılın birinci yarısındaki kayıp olduğuna dikkat çekiyor.
KIYASLANAMIYOR BİLE
Mayıs itibariyle açlık hududu Türk-İş’in datalarına nazaran, 25 bin 92 lira. Ortalama memur emeklisi aylığı şu anda 20 bin 554 lira ile açlık hududunun altında. En düşük memur emeklisi aylığı ise 16 bin 532 lirayla açlık hududu ile kıyaslanamıyor bile. Yüzde 15 civarında artış ile en düşük memur emeklisi aylığı 19 bin 11 lirada kalacak. Tekrar açlık hududunun çok altında olacak.
YÜZDE 16-17
İşçi ve Bağ-Kur emekli aylıkları 6 aylık enflasyona nazaran artırılıyor. Bu emeklilerin haziran enflasyonuyla birlikte temmuzda yüzde 16-17 civarında artırım almaları bekleniyor. En düşük emekçi emeklisi aylığı şu anda 15 bin 781 lira. Bu emekli yüzde 17 artırım alsa aylığı 18 bin 464 lira olacak. Açlık hududunun çok altında aylık almaya devam edecek.
AÇLIKTA ‘EŞİTLENDİLER’
İktidar yıllardır “en düşük aylık” uygulamasını devam ettiriyor. Daha fazla primi olan emekli ile daha az primi olan emekliyi tıpkı aylıkta eşitliyor. Şu anda en düşük emekli aylığı (Bağ-Kur esnaf-tarım) 14 bin 469 lira. Milyonlarca emekli “açlık sınırının” çok altındaki aylıkta eşitlenmiş durumda. Bu ortada en düşük aylık 14 bin 469 lira olsa da kök aylıklar çok daha düşük.
Son periyotta EYT kapsamında emekli olanlara 7-8 bin lira civarında kök aylık bağlandığına işaret ediliyor. Aylık bağlama oranlarının düşük olması nedeniyle bilhassa 2008 sonrası hizmeti çok olan emeklilerin kök aylıklarının 9 bin liranın altında kaldığına dikkat çekiliyor. 6 aylık artırımlar ise kök aylıklara yapılıyor. Örneğin kök aylığı 10 bin lira olan emekli, haziran enflasyonu ile birlikte ortalama yüzde 17 artırım alsa bile kök aylığı tekrar de en düşük aylık olan 14 bin 469 liranın altında kalıyor. Bu durumda emekli şu anda aldığı aylığı yılın ikinci yarısında da almaya devam edecek. Böylelikle “sıfır zam” almış olacak.
Yüzde 17 artışla en düşük emekli aylığının artabilmesi için emeklinin kök aylığının 12 bin 367 liranın üzerinde olması gerekiyor. Kök aylığı 12 bin 367 liranın altında olan emekliler, şayet en düşük aylıkta artış yapılmazsa “sıfır zam” riskiyle karşı karşıya kalacak.
DÜZENLEME BEKLENİYOR
Bu nedenle de iktidarın 3 Temmuz’da enflasyon sayılarının açıklanmasının akabinde en düşük aylıkta artış yapması bekleniyor. Bunun için de Meclis’te yasal düzenleme yapılacak. Bir “torba teklifin” içerisine bununla ilgili unsur eklenmesi bekleniyor. En düşük aylığa temmuz ayında ocak ayında olduğu üzere 6 aylık enflasyon oranında artırım yapabileceği yorumları var. Bu durumda 14 bin 469 lira olan en düşük aylık, örneğin yüzde 17 artırımla 16 bin 929 liraya çıkacak. Tekrar açlık hududunun çok altında kalmaya devam edecek.
ASGARİDE ARTIŞ BEKLENMİYOR
Halen 22 bin 104 lira olan taban fiyat ise daha yılın başında açlık hududunun altında kalmıştı. Personel sendikaları, yaklaşık 8 milyon emekçiyi ilgilendiren minimum fiyata temmuzda orta artırım yapılmasını istiyor. Fakat iktidardan taban fiyata orta artırım yapılması konusunda şimdiye kadar hiçbir açıklama gelmedi. Kulislerde de iktidarın gündeminde orta artırımın olmadığı yorumları yapılıyor.
