22 yıllık eğitim ve istihdam politikalarının sonucu: Umutsuz ve mutsuz gençlik

Yükseköğretimde 2024-2025 akademik yılı tamamlandı. Üniversitelerde; öğrencilerin ve öğretim üyelerinin kronikleşen problemleri tahlilsiz kaldı. CHP Yükseköğretimden Sorumlu Ulusal Eğitim Gölge Bakan Yardımcısı Prof. Dr. Armağan Erdoğan yükseköğretimde geride kalan akademik yılı Cumhuriyet’e kıymetlendirdi. Eğitimde fırsat eşitsizliğinin derinleştiğine vurgu yapan Erdoğan, “Ne yazık ki artık Cumhuriyetin fırsat eşitliği sunan eğitim sistemi yerini eşitsizlikleri tekrar üreten bir sisteme bırakmış durumda” dedi. Birinci olarak üniversite imtihan sistemini eleştiren Erdoğan, “Gençlerin emeğini, umutlarını, gençliklerini bir imtihana odaklayan bu seçeneksizlik ve kısır döngü hem gençleri hem ülkenin kaynaklarını heba ediyor. Bütün eğitim sistemi üniversite imtihanında uygun bir üniversiteyi kazanmak için çoktan seçmeli testle ölçe değerlendirmeyi yapan, analitik düşünmeyi önemsemeyen, çocuklara bilim, sanat, sporla ilgilenmek yerine ezberi ve test metotlarını öğreten bir yapıdan kurtulamıyor. Yani 5-6 yaşında okula başlayan taptaze beyinleri 12 yıl temel ve ortaöğretimde birinci girdiklerinde bir üniversiteye geçebilirlerse 4 yıl üniversitede oyalayıp hiçbir hususta muvaffakiyetini gösteremeyen amaçsız, mutsuz bir genç kuşağa dönüştürüyoruz. Bu bu türlü devam edemez” sözlerini kullandı.

‘GEZEMEYECEK, KONUT ALAMAYACAK’

Öğrencilerin üniversitede yaşadığı kasvetlere ait konuşan Erdoğan, “2023 datalarına nazaran, KYK yurtları tüm üniversite öğrencilerinin sırf yüzde 23.7’sini barındırabilmektedir. Öğrenci burs ölçüsü aylık 3 bin lira. Öğrenci; birçok vilayette kent merkezine çok uzak yapılan yerleşkelere nasıl itimatla ulaşacak? Derslerde hakikaten muhtaçlığı olan bilgileri mi öğrenecek yoksa yıllardır değiştirilmemiş tıpkı ders notlarıyla ve tahminen hiç profesörü olmayan 3 hocanın olduğu bir kısımda 4 yılını boşa mı geçirmiş olacak?” sorusunu yöneltti. Erdoğan, mezuniyet sonrası için ise “Ya iş bulamayacak ya kamu kurumları için imtihanları kazanacak fakat mülakatlarda tanıdığı olmadığı için elenecek ya bitirdiği kısımla alakası olmayan bir işte ve düşük fiyatla çalışacak ya da yurt dışında iş arayışına girecek. İşe girenler de büyük ihtimalle taban fiyatla işe başlayacak ve geçinemeyecek, barınamayacak, Avrupa’daki yaşıtları üzere tatile ya da yurt dışına gezmeye gidemeyecek, konut alamayacak” dedi.

‘18-29 YAŞ ARALIĞININ YÜZDE 30’U MESKEN GENCİ’

Türkiye’nin Ne Eğitimde Ne İşte (NEET) olan genç sayısında dünyada birinci sıralarda olduğunu açıklayan Erdoğan, “OECD ortalaması yüzde 13 civarındayken, Türkiye’de 2024 yılında 15-24 yaş aralığındaki gençlerin yüzde 23’ü, 18-29 yaş aralığında gençlerin yüzde 30’u konut genci durumunda. Gençlerimize nitelikli, parasız, fırsat eşitliğine dayalı bir eğitim de sağlayamıyoruz, hayatlarını onurlu bir biçimde sürdürebilecekleri istihdam imkanları da… Her sabah metroya bindiğinizde mutsuz, karamsar, umutsuz bir insan topluluğu görüyorsunuz ve bunların birden fazla ne yazık ki gençlerden oluşuyor. Bu kadar mutsuz ve umutsuz bir gençlik 22 yıldaki maharetsiz eğitim ve istihdam siyasetlerinin bir sonucu” diye konuştu.

‘MAAŞ FARKI 4.3 KATINA KADAR İNDİ’

Akademisyenlerin meselelerine da değinen Erdoğan, mesleğine birinci başlayan araştırma görevlisinden, mesleğinin en üst evresindeki profesöre kadar tüm akademisyenler motivasyonsuz ve mutsuz olduğunu söyledi. Akademisyenlerin Türkiye tarihindeki en düşük maaş düzeyinde olduklarını kaydeden Erdoğan, “Akademisyenler; 2002 yılından beri süratle gerileyen maaşlarla ne kitap alabiliyor ne alanındaki yayınları takip edebiliyor ne konferanslara gidecek mali takviye bulabiliyor, ne de rektörlerden teşvik ve ödüllendirme alabiliyor. 2002 yılında profesör maaşı asgari ücretin 9.5 katı iken şimdiki maaşlarla profesör maaşının asgari ücretle farkı 4.3 kat’a inmiştir” dedi. Akademisyenlere gerekli bedelin verilmemesinin zincirleme olarak birçok sorunu tetiklediğini belirten Erdoğan, “Eğitimin kalitesi düşüyor, nitelikli, ülkenin ve dünyanın sıkıntılarını çözmeye yönelik araştırma yapılamıyor, fakat en az bunlar kadar değerli bir mevzu da ‘nitelikli gençlerin artık akademisyen olmayı tercih etmemesi.’ İşte bir ülke için kıymetli bir beka sorunu da budur” dedi. Akademisyenlerin üniversite idarelerinde kelam hakları olmadığını belirten Erdoğan, “Hiçbir karar alınırken fikirleri sorulmuyor. Artık başarılı gençler akademisyen olmayı istemiyor. O denli olunca da akademik topluluğun da niteliği giderek düşüyor” değerlendirmesinde bulundu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a üniversite rektörü atama manasında tam yetki gelmesini eleştiren Erdoğan “Üniversitelerde seçimlerin olmaması rastgele bir kamu kurumunda yöneticinin atama formunun değişmesi değildir. Tıpkı vakitte meslektaş hukukunu, dayanışmasını, birlikte karar verebilmeyi, ortak akılla kurumsal kimliği ve akademik süreçleri yürütmeyi de engelleyen bir durumdur” diye konuştu.

‘BÖYLE BİR SİSTEMDEN MUVAFFAKİYET ÇIKABİLİR Mİ?’

Erdoğan son olarak şunları söyledi: “Böyle bir yükseköğretim sisteminden muvaffakiyet çıkabilir mi? Bu türlü bir sistem akademik özgürlükleri genişletir mi? Bu türlü bir sistem bilimsel özerkliği, yani akademik kararlara dış müdahalenin olmamasını sağlayabilir mi? Bu türlü bir sistem gençler neye itiraz ediyor, niye yurt dışında geleceğini arıyor anlayabilir mi? Bunu değiştirmek ve ülkemizin demokratik, eşitlikçi, iştirakçi ve kapsayıcı, ekonomik olarak kalkınmış bir ülke olmasını sağlamak zorundayız.”