ABD Başkanı Donald Trump, Türkiye’de ‘bağımsız yargının’ tartışıldığı bir devirde Rahip Brunson krizini anımsatarak, “Hatırlarsınız, rahibimizi Türkiye’den geri aldık” dedi. EDAM yöneticisi Sinan Ülgen Trump’ın ‘siyasi baskıyla sorun çözmenin’ rahatlığı içinde olduğunu belirterek, “Burada vermek istediği ileti Türk-Amerikan münasebetlerinden çok, kendisinin geçmişte siyasi baskıyla sonuç elde etmiş olması. Bundan sonra da birebir yolu kullanabileceğini düşünüyorum” dedi.

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, önceki gün sabah saatlerinde ‘İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı ve CHP’nin cumhurbaşkanı adayı Ekrem İmamoğlu’nun tutuklanması için ABD’den müsaade alındı’ savlarını, “Bu saçma sapan bir argüman. ABD’den icazet alarak yargı süreç yapacak o denli mi? Bu türlü bir şey olabilir mi?” diyerek yanıtlamıştı. Birebir günün akşamı ABD Lideri Donald Trump, İsrail lideri Benjamin Netanyahu ile görüşmesinde, Türkiye ile yaşanan Rahip Brunson krizini anımsatarak, “Eğer Türkiye ile bir sıkıntıları varsa, bunu tahlile kavuşturabileceğimi düşündüğümü söyledim” tabirlerini kullandı. Trump, “Büyük bir dostum var, ismi Erdoğan. Ben onu severim, o da beni sever. Hatırlarsınız, rahibimizi Türkiye’den geri aldık” dedi. Erdoğan’ın ‘zeki birisi’ olduğunu söyleyen Trump, Netanyahu’ya dönerek “Onunla yaşayacağınız rastgele bir sorunu ben çözebilirim, lakin makul olmanız şartıyla” tabirlerini kullandı.

RAHİP HÜR BIRAKILMIŞTI

ABD’li rahip Andrew Craig Brunson’ın İzmir’de ‘terör örgütü ismine cürüm işlemek ve casusluk’ suçlamalarıyla yargılandığı ve Türkiye ile ABD ortasında krize yol açan davada Brunson, Ekim 2016’da hudut dışı edilmek üzere gözaltına alınmış ve akabinde FETÖ terör örgütüne üye olma ve casusluk suçlamasıyla tutuklanmıştı. PKK terör örgütü ile ilişkili şahıslarla de alakası tespit edilen Brunson’a ait 26 Temmuz 2018’de devrin ABD Lider Yardımcısı Mike Pence, Erdoğan’a Brunson’u hür bırakması gerektiğini, ‘yoksa değerli yaptırımlarla karşı karşıya getirileceğini’ söylemişti. 9 Ağustos’ta o sırada birinci başkanlık devrinde olan Donald Trump, Türk eserlerine ait gümrük vergilerini artırdı. Erdoğan ise bu yaptırımları, ABD menşeli eserlere uygulanan vergileri artırarak takip etti. İki ülke ortasında krize yol açan olayda sonuç olarak Brunson, 12 Ekim 2018’de 3 yıl 1 ay 15 gün mahpus cezasına çarptırıldı. Buna rağmen Brunson’ın mesken hapsinin ve hakkındaki yurt dışı çıkış yasağının da kaldırılmasına hükmedildi ve mahpusta kaldığı mühlet göz önünde bulundurularak hür bırakıldı.

‘İLİŞKİDE GÜÇLÜ TARAF’

Trump’ın Rahip Brunson anımsatmasına yönelik Cumhuriyet’e değerlendirmede bulunan İktisat ve Dış Siyaset Araştırmalar Merkezi (EDAM) Yöneticisi Sinan Ülgen, “Trump, Türk-ABD bağlantılarının en güç meselelerinden birinin siyasi baskıyla çözmüş olmanın rahatlığı içinde davrandı. Hem kendisinin bu bağda daha güçlü taraf olduğunu ihsas etmek için bu atıfta bulundu, hem de Erdoğan’ın ABD ve kendisiyle yeterli bir alaka tesis etmeye yönelik iradesi olduğunu da vurgulamak için bu atfı kullandı. Hatırlarsanız rahip Brunson’ın bırakılması ABD’nin siyasi baskısıyla oldu. Bunun bu türlü bir periyotta gündeme getirilmesi de az çok bu biçimde yorumlamak lâzım. Trump, verdiği milletlerarası münasebetler bildirilerine kendi şahsi perspektifi üzerinden bakıyor. Burada vermek istediği bildiri Türk-Amerikan bağlantılarından çok, kendisinin geçmişte siyasi baskıyla sonuç elde etmiş olması. Bundan sonra da tıpkı yolu kullanabileceğini düşünüyorum” dedi.