Bina neden yıkılır?
Yıl 1972, yılında inşaat mühendisi oldum, babam bir mahallenin tamamını imaline nezaret etmiş bir istekli idi, bir arada inşaat yüklenicisi olalım dedik, inşaat kesiminde bize yer olmadığını anladık, kenara çekildik.
53 yılllık mühendislik hayatımda; İzmir Büyük Kent Belediye hizmet binası, barajlar, taşkın yapıları ve binalar yaptım. Bu binalar nasıl sağlam, nasıl can korunur yaptım.
Ben, betonarme bina projesi yapan bir mühendisim, taşıyıcı binayı, insan ömrü için için üç misli emniyetle yaparız. Üç misli emniyetle yapılan bu binalar, sarsıntı dışında neden yıkılıyor?
Cumhuriyet Gazetesi genç muhabirleri Çağdaş Bayraktar ile başladığım “Deprem” kitabımda, yıkılmayacak bina nasıl yapılır, satın alınırken nelere dikkat ediliri anlatacağız.
Doğru bina şöyle yapılır:
- Her türlü yer üzerine teknolojisine uygun bina yapılabilir,
- Binalar ortası boşluğa dikkat edilmeli, bitişik binaların kat düzeyleri tıpkı sürate olmalıdır. Binanın kat yükseklikleri tıpkı olmalıdır. Ticari yer katı yüksek olabilir.
- Binanın kolonlarının hepsi birebir tarafa bakmamalı, yeteri kadar perde kolon olmalıdır.
- Hazır beton kullanmak şartname gereğidir, her beton dökümünde beton numunesi alınmalıdır. Yapı kontrol kurumlarının çalışıp/çalışmadığını denetim etirmelisiniz.
- Kolon ve kirişlerin etriyeleri tekniğe uygun ve de kolon /kiriş ilişkilerinde da etriye sıklığı yapılmalıdır.
- İnşaat Mühendisliği Odasına inşaat sırasında sık sık danışmalısınız.
- Yukardaki bahisleri, üretim sırasında gözleyebilirsiniz, binaya oturduktan sonra yöneticiler, iş yerleri kolonların delinip içinde boru geçirilmesine ve de kolon kesilmesine müsaade vermemelidirler.
KENDİ KENDİNE YIKILAN BİNALAR
Konya’da yıkılan 4 katlı bina bana “Diyarbakır’da 40 yıl evvel Şehitlik Semti’nde 84 kişinin vefatıyla sonuçlanan facia yaşanmıştır” haberini anımsattı;
“Bir vakitler kasap, bakkal, hamal, terzi üzere isteyen herkesin müteahhitlik yapabildiği ve denetimlerlerin yapılmadığı periyottu. Diyarbakır’da Hicret Apartmanını yapan müteahhit de hamallıktan bu işe girmişti.
Müteahhit Kermo Dalmış, Şehitlik Semti’nde 7 katlı 28 daireli bina yaptırdı ve ismini da Hicret Apartmanı koydu. Hamallığı bırakarak müteahhitliğe soyunan Kermo Dalmış, apartmanın en üst katını da kendine ayırmıştı. Fakat, sağlam diye yaptırdığı ve en üst katında oturduğu bina 3 ocak 1983 tarihinde yıkıldı. Yaşanan faciada, enkaz altında kalan 84 kişi hayatını yitirmişti. Dalmış ve ailesi çökme sırasında meskende olmadığı için kurtulmuştu.
Şimdi de Konya’da bir bina yıkıldı. Dava devam ediyor, mevzuya girmeyelim.
Ahmet Gürel
