CHP’nin muhalefet şerhinde, zeytin ağaçlarının 10 yıllık kömüre feda edileceğine dikkat çekildi: Torbadan BAE çıktı
CHP, Muğla Milas ile Yatağan’daki zeytinlikleri madenciliğe açan “torba teklife” karşı 92 sayfalık muhalefet şerhi yazdı. Teklif, geçen hafta TBMM Sanayi, Ticaret, Güç, Doğal Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu’nda 26 saatlik rekor müddetli görüşmelerin sonunda tüm itirazlara rağmen kabul edilmişti. Teklifin anayasaya muhalif olduğuna işaret edilen şerhte, Güç ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar’ın ülkede rüzgâr ve güneş güç altyapısını artıracaklarını tabir ederken “süper izin” ismi altında bir kavramı lisana getirdiği anımsatıldı.
“Süper izin” uygulamasının, BAE ile imzalanan güç işbirliği muahedesiyle da alakalı olduğuna işaret edilen şerhte, “Bu mutabakat, 18 ay boyunca rakipsiz proje imkânı, kolaylaştırılmış müsaade süreçleri ve döviz üzerinden alım garantilerini içermektedir. Bu ‘kapitülasyonlar’, Türkiye’nin yeraltı ve yerüstü zenginliklerinin yağmalanmasının önünü açmaktadır” dendi.
ANLAŞMA-TEKLİF BAĞLANTISI
Şerhte, imzalanan muahedede yer alan, “Türkiye Cumhuriyeti, müsaadelerin, ruhsatların ve çevresel tesir kıymetlendirme sürecinin alınmasında kolaylık ve takviye sağlayacaktır” unsuruyla, Türkiye’nin mevzuatının BAE şirketleri için “esnetileceğinin” açıkça taahhüt edildiğine işaret edildi. Birebir yaklaşımın Çin ile yapılan mutabakatlarda da sergilendiği bildirildi. Mukavele metinlerinin ise “devlet sırrı” üzere saklandığı kaydedildi. Şerhte, teklifin, “BAE ve öbür ülkeler ile yapılan kontratlarla verilen taahhütlerin yasal altyapısını oluşturacak ‘süper izin’ düzenlemesini” de içerdiği belirtildi.
“Süper izin” kavramının, “ÇED kararı, orman müsaadesi, tarım izni” ve “imar izni” üzere onayların süratlice verilmesini tabir ettiğine dikkat çekilen şerhte, “Süper müsaade ile kanun teklifinde, ‘ÇED gerekli değildir’ kararı fiilen sıradanlaşmaktadır. ÇED gereklidir/gerekli değildir kararı almaya yönelik sürecin göstermelik hale düşürüleceği ortadadır” dendi. Şerhte, “süper izin” olarak tanımlanan sürecin, yalnızca müsaade müddetlerini hızlandırmaktan ibaret olmadığı da vurgulanarak “Söz konusu planlama kapsamında alım garantisi, teşvik ve tahkim düzenlemeleri öngörülmektedir. Bu etapta müsaade süreçlerini hızlandırmaya yönelik kararlar içeren kanun teklifi sunulmuş olsa da önümüzdeki devirde bu istikamette de değişiklikler içeren kanun tekliflerinin de TBMM’ye sunulması ihtimali güçlüdür” dendi.
Teklifin ekinde yer alan harita ve koordinat listelerinin Limak-İçtaş iştirakindeki Yeniköy ve Kemerköy Elektrik Üretim Santralları ve kömür madeni alanları ile AYDEM’e ilişkin Yatağan Termik Santralı ve kömür maden alanlarını içerdiği belirtildi. Düzenlemenin Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Yasa’ya da açıkça ters olduğuna işaret edilen şerhte, hususun yasalaşması durumunda elde edilecek kömürün, termik santrallarını yalnızca 10 yıl götüreceği kaydedildi.
‘ADRESE TESLİM’
Şerhte, TBMM’nin hiçbir kişi, zümre ya da kümenin çıkarına özel, kamu faydasına hizmet etmeyen yasal düzenleme getiremeyeceği, hususun açıkça “adrese teslim bir düzenleme” olduğu vurgulandı. “Torba teklifin” kamu faydasından fazla şirket çıkarlarını öne alan bir düzenleme olduğuna dikkat çekilen CHP şerhinde şöyle dendi: “Kanunlar, muhakkak kişi yahut olaylar için değil, emsal durumda olan herkesi kapsayacak halde genel ve soyut olarak düzenlenmelidir. Bu teklifle; Limak-İçtaş ve AYDEM (Bereket Enerji) isimli şirketler için özel kanun düzenlemesi yapılmaktadır. Bir şahsa yahut şirkete ayrıcalık tanıyan düzenleme, kanunun genelliği unsuruna ve bundan ötürü da anayasanın 2. unsuruna açıkça terslik teşkil etmektedir.”
CHP’nin şerhinde 2018- 2024 yılları ortasında TEİAŞ tarafından Yeniköy-Kemerköy Termik Santralları’na İçtaş ve Limak şirketleri aracılığıyla kapasite sistemi kapsamında yapılan teşvik ödemelerinin önemli finansal yük getirdiğine de işaret edilerek “Söz konusu şirketlere TL olarak yapılan bu teşvik ödemelerinin o yıllardaki dolar karşılığı toplamda 151 milyon 406 bin 550 ABD Doları’na ulaşmıştır” dendi.
‘BU KADAR MADEN ÇIKARILIYORSA NİYE FAKİRİZ?’
Zeytinliklerin madencilik faaliyetine açılmasını öngören yasa teklifi, ülkenin dört bir yanından gelen köylüler, çiftçiler ve çevreciler tarafından TBMM Dikmen Kapısı önünde protesto edildi. Yurttaşlar, ellerinde Türk bayraklarının yanı sıra “Talana dur de”, “Havama, toprağıma, suyuma dokunma” yazılı dövizler taşıdı.
Açıklama yapan bir yurttaş, “Türkiye’nin çeşitli yerinden gelmiş onca insanın ellerine baktığınız vakit o emeği görüyorsunuz. Heba edilemez, hiçbir formda kıyılamaz. Kimse toprağımıza dokunmasın. Allah isteği için diyorum” dedi. Ülkenin her yerinin madenler yüzünden talan edildiğini söyleyen bir öbür yurttaş ise “Madem ki bu kadar madenler çıkartılıyor, altın çıkartılıyor o vakit niçin her gün fakirleşiyoruz. Bunu öğrenmemiz hakkımız her halde. Biz niçin fakirleşiyoruz? Doğalgaz çıkarıldı, petrol çıkarıldı niçin fakirleşiyoruz ve niçin her gün doğalgaza, akaryakıta artırım geliyor” diye sordu.
‘TOPRAĞIMIZI VERMEK İSTEMİYORUZ’
TBMM önündeki protesto aksiyonuna katılan 82 yaşındaki Çanakkaleli vatandaş, ”Burcu kokulu kekiklerimizi yok ettiler, dağlarımızı talan ettiler, çöl ettiler. Sularımızı kestiler. Büyüklerimiz o toprağı bırakmış biz toprağımızı vermek istemiyoruz. Köyümüzden gitmek istemiyoruz” dedi.
