Deniz Berktay ile Kuzeyden Notlar: Sıra Kafkasya’ya mı geliyor?
Seçim sonuçlarını, 12 yıldan beri iktidarda bulunan Gürcü Hayali Partisi’nin, oyların yüzde 54’ünü alarak kazandığı açıklandı. Ne var ki muhalefetin bir kısmı ile Cumhurbaşkanı Salome Zurabişvili, bu sonuçları tanımadıklarını söyledi. Cumhurbaşkanı, halkı sokağa çıkarak sonuçları protesto etmeye ve Batılı ülkelere Gürcü halkının iradesini göstermeye çağırdı.
‘YABANCI’ CUMHURBAŞKANI
Evet, cumhurbaşkanının halkı muhalif aksiyonlara çağırması biraz tuhaf gelebilir. O nedenle Gürcistan’ın geçmişini hatırlamakta yarar var: Gürcistan’da 2003’te Batı takviyeli sivil toplum örgütlerinin aksiyonlarıyla gerçekleşen ve ABD ile AB’nin açıktan takviye verdiği “Gül Devrimi” isimli ihtilalin sonucunda Mihail Saakaşvili cumhurbaşkanı olmuştu. Lakin Saakaşvili’nin, Rus işgalindeki ayrılıkçı Güney Osetya bölgesini savaşarak geri almaya çalışması sonucunda patlak veren ve beş gün süren Rus-Gürcü savaşı, Gürcistan açısından kısa ve uzun vadede ağır sonuçlara yol açtı. Şimdiyse ortada şöyle bir tablo var: Bir tarafta hükümet Batı yanlısı olduğunu söylemekle birlikte Rusya’yla bağlantıların olağanlaşmasını savunuyor. Öteki tarafta ise radikal Batı yanlısı ve Rusya tersi çizgideki muhalefet partileri ve onlarla tıpkı çizgiyi savunan Cumhurbaşkanı Salome Zurabişvili var. Cumhurbaşkanı, daha evvelden de yazdığım üzere Fransız vatandaşı olarak doğmuştu ve Fransa’nın Tiflis büyükelçisi iken Batılı ülkelerin telkiniyle Gürcü vatandaşlığına geçip Gürcistan dışişleri bakanı olmuş, sonra da siyasette yükselmişti (bkz. Kuzeyden Notlar, 21.05.2024). Seçimden çabucak sonra da “Ben yurtdışından bu nedenle gelmedim” diyerek hükümetin halini Avrupa’ya şikâyet etti.
Hükümetin bariz Rusya yanlısı bir söylemi yok. Hatta Başbakan Kobahidze, Gürcistan’ın Rusya’yla diplomatik münasebet kurmasının kelam konusu olmadığını ve ülkenin tarafının Batı olduğunu seçimlerden sonra tekrar söyledi. Fakat birincisi, Rusya’ya yaptırımlara katılmayıp dolaylı alakalar yürütülmesi Batı’nın reaksiyonunu çekiyor. İkincisiyse hükümetin ilkbahar aylarında kabul ettiği kanunla yabancı ülkelerden para yardımı alan sivil toplum kuruluşlarını inceleme altına alması, AB ile hükümetin bağlarını tamamıyla bozdu. Hükümet, bu seçimler öncesinde yabancı dayanaklı örgütlerin seçim sürecine ve olası protesto şovlarına tesirini önlemek için elinden geleni yaptı.
RUSYA İLE SAVAŞ SÖYLEMİ
İktidar partisinin resmi sonuçlara nazaran önde olmasının tek nedeni sert siyasetler değil: Gürcistan’da toplumun kıymetli kısmı, 2008’de Saakaşvili’nin Rusya’yla savaşa girmesini büyük bir yanılgı olarak görüyor. Hükümet de seçim propagandasında, Ukrayna konusunu çokça kullanarak muhalefetin galip gelmesi halinde ülkenin Rusya’yla savaşa gireceğini ve Gürcistan’ın Ukrayna’ya döneceğini söyledi. Ukrayna’nın bu türlü berbat örnek olarak gösterilmesi de Kiev idaresinin yansısına yol açtı.
Batılı ülkelerin açıklamalarına baktığımızda, seçimlere yönelik tenkit tonunun giderek sertleştiğini görüyoruz. Bu yazıyı yazarken yalnızca Litvanya, “Seçimlerin yasallığı tartışmalıdır” dedi. Şayet muhalefetin şovları geniş iştirakli olursa ve uzun sürerse bu, Batılı ülkelerin daha büyük kısmının hükümete açık hal almasına ve açık bir renkli ihtilal teşebbüsüne neden olabilir. Bu türlü olup olmayacağını önümüdeki günler bize gösterecek.
