Ekonomist Atilla Özkan’dan Önemli Uyarı: ‘Ani Duruş Riski Konuşuluyor!’
Cumhuriyet TV’de yayınlanan “İkinci Bakış” programına konuk olan Ekonomist Atilla Özkan, Türkiye iktisadının içinde bulunduğu kritik süreci çarpıcı sözlerle kıymetlendirdi. Ömer Can Talu’nun moderatörlüğünde piyasalardaki sakinlikten bütçe açığına, işsizlikten endüstricinin durumuna kadar birçok mevzuyu ele alan Özkan, “acil ve rasyonel adımlar atılmazsa sonbaharda önemli bir “fırtına” yaşanabileceği” savına da açıklama getirdi.
PİYASADA “FIRTINA ÖNCESİ SESSİZLİK” VE ARTAN İŞTEN ÇIKARMALAR
Piyasalarda “fırtına öncesi sessizlik” yaşandığı istikametindeki savları doğrulayan Atilla Özkan, bu durumun temel nedeninin piyasadaki “çok önemli bir belirsizlik” ve “iyiye dair bir beklentinin kalmaması” olduğunu vurguladı.
Özkan, “Planlayamıyorsanız önlem almaya başlarsınız. Nakit sahibi firmaların ödemelerini yavaşlatmalarındaki en büyük sebep bu” diyerek iş dünyasının içinde bulunduğu durumu özetledi. PMI datalarına dikkat çeken Özkan, “Şu an 50’nin üzerinde bir tane bölüm var. O da besin dalı… Besin dışında hiçbir bölümde ileriye dönük olumlu diyebileceğimiz bir tabloya dair bir adım atılmıyor. İşten çıkarmalar bu periyotta çok artmaya başladı” sözlerini kullandı. Özkan, Türkiye’nin en büyük holdinglerinin bile binlerce kişiyi işten çıkarma ve mülk satışı haberlerinin, KOBİ seviyesinde durumun çok daha vahim olduğunun bir göstergesi olduğunu ekledi.
“ANİ DURUŞ RİSKİ” VE 710 MİLYAR TL’LİK BÜTÇE AÇIĞI
Ekonomide “ani duruş” (sudden stop) riskinin hiç olmadığı kadar yüksek sesle konuşulduğunu belirten Özkan, firmaların “Ben ne yaparsam yapayım önümüzdeki 6 ay 7 ay öngöremiyorum,” diyerek ani bir duruşa geçebileceği tehlikesine işaret etti. Bu riskin makroekonomik sıkışmışlıktan kaynaklandığını belirten Özkan, bilhassa bütçe açığına dikkat çekti: “Bütçe açığına bakıyorsunuz. Mart sonu itibariyle 710 milyar TL’ye gelmiş. 710 milyarlık bütçe açığı daha bu birinci çeyrek!”
Özkan, yalnızca faiz artırımıyla iktisadın düzelemeyeceğini, maliye siyasetinin eşlik etmesi gerektiğini tekraren vurguladığını hatırlatarak, “Bu işin maliye siyaseti tarafından bir eşlik edilmediği sürece yalnızca faiz artırımıyla bir şey çözemezsiniz diye. Şu an yaşadığımız şey bu oluyor” dedi.
“BU ÜLKEDE VERGİ ADALETİ YOK”
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in vergi kontrollerini artırma planlarını da kıymetlendiren Özkan, kontrollerin artırılmasına prensipte karşı olmadığını lakin mevcut durumun polisiye bir önlem imajı çizdiğini söyledi. Özkan, “Bu ülkede zira net bir halde söyleyebiliriz ki bir vergi adaleti yok” derken, büyük kamu ihaleleri ve vergi uzlaşılarındaki şeffaflık eksikliğine kıyasla yükün tekrar küçük esnaf ve KOBİ’ye yüklendiğini belirtti. Özkan, “Kötü bir haberim var. Vergi çıkmayacak birden fazla şirkete. Birden fazla şirket son 2-3 çeyrektir ziyan ediyor esasen. Ziyan eden şirketin hangi vergisini alacaksınız?” diyerek planın bütçe açığını kapatmada yetersiz kalacağını savundu.
SANAYİCİNİN FERYADI VE SONBAHAR UYARISI
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Başkanı Erdal Bahçıvan’ın “Sanayicilerin dayanma gücü, takati kalmadı” kelamlarını de yorumlayan Özkan, bunun bir “feryat” olduğunu ve durumun ciddiyetini gösterdiğini belirtti.
“Sonbaharda fırtınayı bekleyin” tezine ait ise Özkan, zamanlamanın meçhul olduğunu fakat gidişatın uygun olmadığını vurguladı: “Yazın sonuna da kalmayabilir bu konu, kışa da kalabilir ancak önümüzde ışık görmüyoruz. Sorun bu… Bu dinamikler acilen değiştirilmediği sürece, piyasaya bir umut aşılanmadığı sürece ve bu umut rasyonel adımlarla desteklenmediği sürece gittiğimiz yer çok belli” diyerek kelamlarını tamamladı.
