Elektrik kesintilerine çözüm enerji depolama teknolojilerinde
Enerji depolama sistemleri, yenilenebilir kaynakların entegrasyonunu kolaylaştırarak arz güvenliğini artırırken şebeke sürekliliğini sağlamada son teknoloji olarak öne çıkıyor.
28 Nisan’da İber Yarımadası’nda yaşanan ve saatler süren geniş çaplı kesinti sonrası yenilenebilir kaynaklardan elektrik üreten ülkelerde emre amade güç kaynakları ve depolama teknolojilerinin elektrik sistemlerine katkısı tekrar gündeme geldi.
İspanya, Portekiz ve Fransa’nın birtakım bölgelerini etkileyen elektrik kesintisi sebebiyle milyonlarca insan, temel gereksinimlere erişim sağlayamadı. Kesintinin sebepleri ortasında yenilenebilir gücün çok kullanımı, ani elektriksel yük artışı, siber taarruz yahut sistem idare problemi yer aldı.
Dünya genelinde yaygın kullanılan güneş ve rüzgar gücü santrallerinde elektrik üretimi ve tüketiminde esneklik sağlanabilmesi maksadıyla güç depolama sistemlerine son yıllarda önemli yatırım yapılıyor.
Enerji depolama sistemi ve teknolojileri, hava şartları sebebiyle elektrik kesintilerinin önüne geçilmesi, fazla gücün şebekeye yük olmaması için istikrarın sağlanması, daima ve kesintisiz arz sağlanması ile afet kaynaklı kesintilerde müstakil güç kaynağı olarak kullanılması üzere durumlarda kullanıcılara avantajlar sağlıyor.
KRİZ ANINDA ÇÖZÜM
Enerji Depolama Endüstrileri Derneği Başkanı Doğa Can Bayram, Türkiye’nin dış ticaret kaleminde en büyük hissesi ithal fosil kaynakların oluşturduğunu, dış ticaret açığını azaltmanın en kolay ve süratli yolunun yenilenebilir güç kaynaklarına yük vermek olduğunu söyledi.
Bayram, güneş ve rüzgâr gücünden elektrik üretiminde kesinti olması durumunda sistemde dengeleme sıkıntılarının oluşabileceğine işaret ederek, anlık üretilen ve tüketilen gücün eşit olması gerektiğini lisana getirdi.
Frekanstaki oynamaların üretim ile tüketim ortasındaki farklardan meydana geldiğini anlatan Bayram, “Bunun aşikâr bir toleransı var. Bu toleransın dışına çıktığında, İspanya, Portekiz ve Fransa’da olduğu üzere Türkiye’de de başımıza geldi yıllar evvel, bir ‘blackout’ dediğimiz genel güç kesintisi meydana geliyor. Elektrik kesintilerinin önüne geçmek zorundayız zira bunun ekonomik maliyeti milyarlarca dolar seviyesinde” diye konuştu.
Bayram, sistemde yenilenebilir güç kaynakları çoğaldıkça dengesizliğin arttığını, şebekeye inançlı ve sürdürülebilir güç sağlanması için bu durumlara süratle yanıt verilmesi gerektiğini lisana getirdi.
Yüksek gücün kısa müddette şebekeye verilmesinin elektrik depolayan batarya sistemleri ile gerçekleştirilebileceğini vurgulayan Bayram, şöyle devam etti:
“Enerji depolama hizmetlerinin oluşturulması ile ilgili ülkemizde önemli çalışmalar var. Güç ve Doğal Kaynaklar Bakanlığı’nın, batarya sistemlerinin en süratli halde kullanılması, otomatik olarak muhakkak bir yazılım tabanında ve bunun mümkün olduğunca yerli kaynaklarla yapılıyor olmasına yönelik çalışmaları var. Dernek olarak bizim de yazılım güvenliği, siber güvenliği sağlanarak dış tesirlerden asgarî formda etkilenecek biçimde depolama sistemlerinin dizayn edilmesi ve ülke şebekesinin en düzgün formda yönetilmesine yönelik katkılarımız var.”
Bayram, dünya genelinde bilhassa İngiltere ve Avustralya üzere ada ülkelerinde güç depolama sistemlerinin süratle hayata geçirildiğine dikkati çekti.
Depolama teknolojilerinin daima geliştiğini lisana getiren Bayram, şunları kaydetti:
“Yeni sistemler çıkıyor, daha süratli sistemlere muhtaçlık artıyor. Bu teknolojiyi Türkiye’de geliştirmek, entegrasyon işlerini Türkiye’de yapmak, hem de dışa bağımlılığımızı minimize etmek için çalışıyoruz. Adaletli gelir modelleriyle desteklenen, yüksek kaliteli eserlerle bunu Türkiye’de işletmeyi planlıyoruz. Mevcut durumda husus ile ilgili çıkan yönetmelikler, âlâ bir pozisyonda. Yeni ve birinci kere devreye alınacak santraller var.”
Yenilenebilir güç kaynaklarının öngörüler ve planlamalar üzerine çalıştığına, kimi durumlarda öngörülerin gerçekleşmediğine işaret eden Bayram, “Normal dengesizliklerin dışında, bir krize neden olabilecek dengesizlikleri de aslında batarya sistemleri çok süratli bir reaksiyon vererek çözebiliyor” diye konuştu.
BATARYADA GERİ DÖNÜŞÜM
Türkiye’nin Avrupa, Afrika ve Ortadoğu’yu güç teknolojilerinde maksat pazarlar olarak belirlediğini kaydeden Bayram, şu tabirleri kullandı:
“Türkiye, yazılım, donanım entegrasyonu ve geri dönüşüm alanlarında depolama sistemleri kesiminde kıymetli bir noktaya gelebilir. Bataryaları azamî 10 ila 20 sene kullanabileceğiz. Ondan sonra bunların geri dönüşüme gidiyor olması gerekiyor. Ülkemizde bunu geri dönüştürüyor ve sonra tekrar kullanıyor olmamız çok pahalı. Yönetmelikler ve devletin bu işe biraz daha katkı sağlaması konusunda çalışmalarımız devam edecek.”
