Fatih Altaylı tutuklandı… Doktrinden tehdit, ifadeden tarih çıktı: ‘Ne tehdit var ne de fiili bir eylem’

Gazeteci Fatih Altaylı, YouTube kanalında 20 Haziran 2025’te yayımladığı bir yayında, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “ömür uzunluğu misyonda kalmasına” yönelik bir kamuoyu araştırmasını yorumladı. Ankette halkın büyük çoğunluğunun bu fikre karşı çıktığını belirten Altaylı, Osmanlı devrinde dahi padişahların halk baskısıyla tahttan indirilebildiğini hatırlattı. Altaylı’nın bu kelamlarının akabinde İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı, gazeteci hakkında Türk Ceza Kanunu’nun 106. hususunda düzenlenen genel tehdit kabahatinden soruşturma başlattı.

Ardından 310. hususunda yer alan “Cumhurbaşkanına suikast ve fiili saldırı” suçlaması kapsamında soruşturmayı genişletti. Altaylı, savcılıktaki tabirinin akabinde sevk edildiği Sulh Ceza Hâkimliği tarafından evvelki gün tutuklandı. Altaylı, verdiği sözde, kelam konusu yorumun kendisine ilişkin olduğunu lakin ne tehdit ne de hakaret kastı taşıdığını belirtti. Altaylı, konuşmasının tarihî çerçevede yapıldığını ve sadece halkın idareye katılma isteğini lisana getirdiğini söyledi. “Bu tarihî bilgilerden mevcut Cumhurbaşkanı’na bir tehdit algısı çıkabileceği aklımdan dahi geçmezdi” diyen Altaylı, konuşmasının yaklaşık üç dakikalık bir kısmından sırf 30 saniyelik kesitlerin çıkarılarak bağlamın bozulduğunu da söz etti.

DOKTRİNDEN SUÇLAMA

Tutuklama sevk yazısında dikkat çeken bir öge ise suçlamanın desteği olarak gösterilen hukuk doktrini oldu. Sevk yazısında, birtakım akademik görüşlerde “fiilî saldırı” kavramının sırf fizikî aksiyonları değil, kelamlı tehditleri de kapsayabileceğine dair yorumlara yer verildi. Bu çerçevede, Altaylı’nın kelamlarının TCK 310/2 kapsamında kıymetlendirilebileceği öne sürüldü.

Gelişmeyi Cumhuriyet’e kıymetlendiren Eski İstanbul Barosu Başkanı Mehmet Durakoğlu, “TCK 310, yalnızca taarruzdan değil, fiilî akından kelam ediyor. Bu da fiilen gerçekleşmiş bir fizikî saldırıyı tabir eder. Tehdit içeren bir kelam fiilî atak değildir. Fatih Altaylı’ya isnat edilen sözler, bırakın cürmü, 310. unsura sokulabilecek nitelikte dahi değildir.” dedi. Durakoğlu, ayrıyeten bu tutuklamanın tüzel olmaktan fazla siyasal yerde değerlendirildiğini söyleyerek, “Türkiye artık tüzel analizlerin manasını yitirdiği bir basamakta. Bu tutuklamayı gerçekleştirenler türel münasebetlerle hareket etmiyor. Otoriter rejim yerleşmiş durumda ve bu uygulamalar totaliter bir yapıya geçişin habercisi. Tehdit olsa dahi tutuklama gerektirmezdi. Fakat burada ne tehdit var ne de fiilî bir aksiyon.” tabirlerini kullandı.

‘FİZİKSEL TAARRUZ YOK, TEHDİT DE YOK’

Altaylı’nın avukatları Emine Rezzan Aydınoğlu ve Ömer Teker, savcılıkta verdikleri beyanlarda TCK 310/2’nin uygulanamayacağını zira “fiilî saldırı”nın sadece fizikî aksiyonlarla mümkün olabileceğini söz etti. Müdafiler, “basın yoluyla yapılan” kelamlı açıklamaların bu kapsama giremeyeceğini ve kelam konusu açıklamada tehdit ögelerinin bulunmadığını vurguladı.

Avukatlar, “Altaylı’nın kelamlarında hayat, beden yahut hürriyet bütünlüğüne yönelik açık bir tehdit ya da kast yoktur. Fikir açıklaması söz özgürlüğü kapsamında değerlendirilmelidir” dedi. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) kamu vazifelilerinin tenkide daha fazla müsamaha göstermesi gerektiği tarafındaki içtihatları da bu bağlamda gündeme geldi. İSTANBUL

TCK 310/2 NEDİR?

Türk Ceza Kanunu’nun 310. hususu, “Cumhurbaşkanına suikast ve fiilî saldırı” cürmünü düzenliyor. Unsurun ikinci fıkrasına nazaran, bu suça teşebbüs yahut hazırlık hareketleri de cezalandırılabilir. Lakin hukukçulara nazaran bu husus, sırf fizikî hareketleri kapsıyor. Basın yoluyla yapılan kelamlı açıklamaların “fiilî saldırı” kapsamında değerlendirilmesinin mümkün olmadığı belirtiliyor.

AİHM NE DİYOR?

AİHM’in yerleşik içtihatlarında kamu vazifelilerinin, bilhassa de siyasetçilerin kendilerine yöneltilen tenkitlere daha fazla müsamaha göstermek zorunda olduğu belirtildi. AİHM, gazetecilerin tabir özgürlüğünü demokratik toplumun temel şartlarından biri olarak kabul ederken bu kapsamda, siyasal içerikli değerlendirmelerin cezai yaptırıma değil, toplumsal tartışmaya mevzu edilmesi gerektiğini vurguluyor.