Hukukçulara göre ‘kaçma şüphesi’, iktidarın yeni yargı sopası hatta ön ceza mekanizması: Totaliterizme doğru!
Belediye başkanları, siyasi parti temsilcileri, gazeteciler, sendikacılar ve müellifler hakkında verilen tutuklama kararları, “kaçma şüphesi” ve “delil karartma” münasebetlerine dayandırılırken sürecin türel destekleri tartışma konusu olmaya devam ediyor. Pekala, bu tutuklamalar hukukun gereği mi, yoksa iktidarın muhalefeti baskı altına almak için kullandığı yeni bir yargı sopası fonksiyonu mi görüyor? Bu sorunun cevabını hukukçulara sorduk.
‘AÇIK ÇEK DEĞİL’
Eski İstanbul Barosu Lideri Prof. Dr. Ümit Kocasakal, “Soruşturma yetkisi cumhuriyet savcılarına verilen ve içini istedikleri üzere doldurabilecekleri bir açık çek değildir. Bunun için fiilin bir yasal tanıma uyması ve bu fiilin işlendiği konuda belli bir kuşku olması lazım. Diyelim ki soruşturma başlatıldı. Bunun için kanunda öngörülen uygulama, tabir için çağırmaktır. Gelmezse, duruma nazaran ‘zorla getirme’ ve devamında ‘yakalama’ olur. Bu kurallara uymadığınız vakit ceza hukuku ve soruşturma yetkisi, günümüzde olduğu üzere bir tıp biçer- döver halini alır” diye konuştu.
‘EĞİP BÜKME YETKİSİ’
Tutuklama önleminin bir ön ceza yahut gözdağı verme sistemi olmadığının altını çizen Kocasakal, “Kaçma kuşkusu için örneğin bir kişinin yurtdışına gitmek üzere bilet aldığının ortaya çıkması ya da hudutta yakalanması üzere daha somut kanıtların elde edilmesi değerli. Bütün bunların gerçekleşmesi dahilinde bile tutuklama bir haksızlığa sebep olacaksa, ölçülü olmayacaksa ve isimli denetim ile de tıpkı hedefe ulaşabilecekse tutuklamaya gidilemez. Kimsenin kanun kararlarını kendi gayeleri dahilinde eğip bükme yetkisi olmamalı. Hukuksallık oluşabilmesi için yargının da büsbütün bağımsız formda hukuka uygun hareket etmesi gerekiyor” dedi.
‘YARGI BÜSBÜTÜN BAĞIMSIZLIĞI YİTİRDİ’
Eski İstanbul Barosu liderlerinden Mehmet Durakoğlu, “kaçma şüphesi” konusunda CMK’de 2005 yılında yapılan değişikliklere dikkat çekerek “Tutuklanmayla ilgili hususlar, açık biçimde Batı standartlarına kavuşturulmuştu. Bugün tutuklamayla ilgili rastgele bir yazılı metne gereksinimimiz yok fakat uygulamada hiçbir Batı ülkesinde olmadığı kadar önemli problemlerle karşılaşıyoruz. Şayet tutuklamaya husus olan durum siyasi bir içerik taşıyorsa, büsbütün yargının bağımsızlığını yitirmiş olmasından kaynaklanan nedenlere dayanıyor” dedi.
Durakoğlu, “Türkiye’de yıllardır otoriterleşme durumunu tartışıyoruz fakat otoriter idareler, siyasi tarih prestijiyle giderek totaliterizme hakikat evrilmeye çalışır. Bu geçiş sırasında kaygı ikliminin yayılması mutlaktır. Otoriter idarelerde her şeye karşın bir muhalefet olur fakat totaliterizmde muhalefet hiçbir biçimde olmaz. Türkiye’deki duruma baktığımızda, yargının burada tasarlanan kelam konusu geçişin en büyük araçlarından birine dönüştürülmeye çalışıldığını görüyoruz” diye konuştu.
SUAT TOKTAŞ 28 GÜNDÜR TUTUKLU
“Kaçma şüphesi”yle tutuklular:
– Esenyurt Belediye Başkanı Ahmet Özer
– Beşiktaş Belediye Lideri İstek Akpolat
– Zafer Partisi önderi Ümit Özdağ
– Halk TV Genel Yayın Yönetmeni Suat Toktaş
– BİRTEK-SEN Başkanı Mehmet Türkmen
– ID danışmanlık şirketinin sahibi ve oyuncu menajeri Ayşe Barım
– Halkların Demokratik Kongresi’ne yönelik yürütülen soruşturmada tutuklanan gazeteci, siyasetçi, sanatçı, mimar, öğretmen ve kadın hakları savunucuları.
