Karanlığın içinden gelen ses: NASA ilk kez seslerini duyurdu

ABD Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi (NASA), karadeliklerle alakalı üç yeni uzay sesini kamuoyuyla paylaştı. Bu sesler, “sonification” ismi verilen bir yolla oluşturuldu.

Bu teknikle, uzay teleskoplarından elde edilen bilgiler sese çevriliyor. Hedef, görsel dataların ötesine geçip, uzaydaki olayları işitsel olarak da deneyimlemek.

Sesler; Chandra X-ışını Gözlemevi, James Webb Uzay Teleskobu ve IXPE (Imaging X-ray Polarimetry Explorer) tarafından toplanan datalarla hazırlandı.

WR124’ÜN SENFONİSİ

İlk ses kaydı, bir karadeliğin potansiyel doğumunu temsil ediyor. Kaynağı ise Dünya’dan yaklaşık 28 bin ışık yılı uzaklıktaki WR124 isimli Wolf-Rayet tipi dev yıldız. James Webb teleskobu, yıldızın dış katmanlarının uzaya saçıldığı anları yakaladı.

• Dış katmanlar flüt sesiyle,
• Arka plandaki yıldızlar çan sesiyle,
• Merkezdeki sıcak çekirdek ise Chandra’nın X-ışınları aracılığıyla arp sesiyle temsil ediliyor.

NASA’ya nazaran bu yıldız “çığlık atar gibi” bir sesle başlıyor ve akabinde tel müziğiyle sona eriyor. Bu, bir süpernovaya dönüşüp karadeliğe çökme mümkünlüğünü temsil ediyor.

SS 433 İKİLİSİNİN DÜETİ

İkinci ses, SS 433 isimli ikili yıldız sistemine ilişkin. Yaklaşık 18 bin ışık yılı uzaklıkta bulunan bu sistemde, Güneş’e benzeri bir yıldız, büyük olasılıkla bir karadelik ya da nötron yıldızı olan daha ağır bir objenin etrafında dönüyor.

• Yıldızların yörüngesel hareketi nabız üzere atan bir sesle verilirken,
• Arka plandaki yıldızlar su damlası sesiyle,
• Radyo dalgaları ise “sürüklenen bir deniz ineği” üzere yankılanan derin seslerle temsil ediliyor.

CENTAURUS A’NIN JET SESİ

Son kısımda ise Centaurus A isimli galaksi yer alıyor. Dünya’dan yaklaşık 12 milyon ışık yılı uzaklıktaki bu galaksinin merkezinde devasa bir karadelik bulunuyor ve galaksiyi uzunluktan boya geçen güçlü bir plazma jeti yayıyor.

• X-ışınları rüzgar çanı sesine çevriliyor.
• Sürekli akış sesi, galaksinin dinamik yapısını yansıtıyor.
• Görünür ışıkta tespit edilen yıldızlar ise yaylı çalgı sesleriyle temsil ediliyor.

SESLERLE KAİNATI ANLAMAK

Bu projeyi NASA’nın Chandra X-ray Center (CXC) liderliğinde, Marshall Uzay Uçuş Merkezi ve Universe of Learning teşebbüsüyle birlikte yürüttü.

Program, NASA’nın bilim eğitimini halkla buluşturmayı amaçlayan Science Activation programının bir kesimi.

NASA, bu seslerin sadece bilimsel değil, tıpkı vakitte duygusal bir tecrübe sunduğunu vurguluyor: “Karanlığın sesi de olabilir.”