Kimin refahı?

Ülkemiz 2053 Net Sıfır Emisyon gayesini gerçekleştirme yolunda Paris İklim Muahedesi kapsamında değerli taahhütlerde bulunmuştu. Bu taahhütleri yasal yere oturtması beklenen iklim kanunu tasarısı son haftalarda kamuoyunda ağır biçimde tartışıldı. Lakin yasa çevresel yarardan çok ekonomik büyümeye ve karbon piyasalarına odaklanması ile tenkitlerin merkezine yerleşti.

Üstelik tasarının içeriğinden çok etrafında dolaşan komplo teorileriyle oluşan bilgi kirliliği tartışmayı daha da karmaşık duruma getirdi. “Herkese yapay et yedirecekler”, “evindeki bitkini bile sulayamayacaksın” üzere gerçekle ilgisi olmayan toplumsal medya söylentileri iklim inkârcılarının gündemini beslerken ne yazık ki mevzuyla ilgili geniş bilgisi olmayan birçok insanın da huzursuz olmasına neden oldu. İklim inkarcıları kimdir diye küçük bir parantez açacak olursam şu an dünyamızda global ölçekte deneyimlediğimiz iklim değişikliğinin olmadığını tez eden bir topluluk.

FOSİL YAKITTAN ACİL ÇIKIŞ!

İklim kanununun en çok eleştirilen yanlarından biri ki benim için de bu bu türlü, fosil yakıtlardan kesin bir çıkış planı içermemesi oldu. Bu eksiklik, iklim krizine karşı somut ve kararlı bir yol haritası ihtiyacını yine hatırlattı. Türkiye üzere biyolojik çeşitlilik açısından güçlü bir coğrafyada sadece karbon hesaplarına odaklanmak değil ekosistem temelli bir yaklaşım geliştirmek gerekiyor. Ekosistem hizmetleri, hayatın her alanında sürdürülebilirliğin temelidir. Tüm yasal ve ekonomik planlamalarda merkezde yer almalı. Tabiatla uyumlu bir ömür kurmadan ne iklim adaleti ne de sürdürülebilir kalkınma mümkün olabilir.

Tüm bu tartışmaların akabinde yasa tasarısı meclis kurulunda geri çekildi. Gezegenin ve insanlığın geleceğini biçimlendirecek böylesi değerli bir yasa yalnızca kısa ve orta vadeli ekonomik önceliklerin gölgesinde kalmamalıydı. Bu geri çekilme ise yeni ve daha kapsayıcı bir yasa için değerli bir fırsat sunuyor. Artık bilimsel gerçekler, toplumsal iştirak ve ekolojik hassaslıkla yine yazılmış, güçlü bir iklim maddesine her zamankinden daha çok ihtiyaç duyuyoruz.

MADEN KENTLERİ NE OLACAK?

İklim krizini sadece maddelerle değil birebir vakitte adil geçiş siyasetleriyle da ele almalıyız. Bu bağlamda maden kentlerinin dönüşümü, adil ve sürdürülebilir bir gelecek için kıymetli örnekler sunuyor. Madenler kapandığında işsizlik ve göç nedeniyle birçok yerleşim bölgesi hayalet kasaba ve kentlere dönüşmek durumunda da değil. Örneğin Endonezya’daki Sawahlunto kenti, 15 yıl içinde kömürden turizme geçiş yaptı. Fransa’daki Loos-en-Gohelle komünü, 130 yıllık maden iktisadının akabinde 1980 yılında kapatılan madenlerden sonra turizme ve yeşil teknolojilere yöneldi. Çin’in Yulin kenti de kömürden yenilenebilir güç ve turizme geçiş yapıyor. Polonya’da madencilik sonrası yine canlandırma ismine sürecin etaplarını detaylı biçimde ele alan bir “Yeniden Canlandırma Kanunu” bulunuyor. Bu örnekler gösteriyor ki dönüşüm mümkündür ve refah sürdürülebilir kaynaklarla da yaratılabilir.

Tüm bu dönüşümleri mümkün kılacak olan şey sırf yasalar üzerine konuşmak değil tıpkı vakitte güçlü bir vizyon, toplumsal iştirak ve tabiatla ahenk içinde kurulan yeni bir hayat gayesidir. Ülkemizin iklim siyaseti da bu hedefi gerçeğe dönüştürme sorumluluğuyla yine oluşturulmalı. Zira bu yalnızca tabiatın değil hepimizin sorunu.