Kulesi dünyanın en yükseği – Ahmed Arpad
Albert Einstein, Charlie Chaplin’i 1931’de bir sinemanın birinci gösteriminde tanımış. Sohbetleri sırasında onu şu kelamlarıyla övmüş: “Sanatınızda beni size hayran bırakan, onun kozmik oluşu. Tek söz konuşmamanıza rağmen bütün beşerler sizi anlıyor!” Chaplin’in karşılığı çabuk olmuş: “Bu gerçek ancak sizin ününüz de erişilmez. Kimse teorilerinizi anlamamasına rağmen bütün dünya size hayran.” Ortalarında bu türlü başlayan dostluk uzun yıllar sürmüş.
Einstein, Ulm doğumlu. Ulm, “yol üstünde bir kent”. Stuttgart’tan Münih’e, Konstanz Gölü’nün kıyılarına, Avusturya Alpleri’nin kayak merkezlerine ulaşmak için daima Ulm’dan geçmek zorundasınız. Kuzey İtalya’ya, Venedik ya da Milano’ya mı seyahat, yeniden Ulm üzeri gidiyorsunuz. Berlin’e, Hannover’e, Hamburg’a mı gideceksiniz. Ulm kavşağında direksiyonunuzu kuzeye kırın! Ortasından Avrupa’nın en uzun ırmağı Tuna geçiyor, kollarından “Mavi” ile burada buluşuyor. İnsan bir an düşünüyor, sanki ona “Mavi Tuna” demelerinin nedeni bu mu? Hayır, olağan bu yanlışsız değil. “Mavi Tuna” deyişini bulan 1867’de bestelediği ve birebir yılın şubatında Viyana’nın büyük parkında kentlilere, mayısta da Paris’teki Dünya Fuarı’nda memleketler arası iştirakçilere sunduğu “Güzel Mavi Tuna” valsiyle Johann Strauss olmuştu…
768 BASAMAK
Gotik mimarinin hoş örneklerinden Ulm Katedrali’nin kulesi dünyanın en yükseği. Tam 161.53 metre. Doruğuna ulaşmak için 768 basamağı çıkmak zorundasınız. Olağan gücünüz varsa. Fakat çıktığınıza değiyor, hele hava açık, görüş berrak oldu mu… Alpler’e kadar uzanan bir panorama yorgunluğunuzu gideriyor. Temelini 14. yüzyılda atmışlar Ulm Katedrali’nin. Devasa kapısından içeri girip de başınızı kaldırdığınızda kubbeleri süsleyen motifleri sıkıntı seçiyorsunuz. O kadar yüksekteler. Kulesi yakında “dünyanın en yükseği“ unvanını yitirecek. Zira İspanya’nın Barselona kentindeki La Sagrada Familia bazilikası 170 metrelik kulesiyle birinciliği kapacak!
700 YILDIR SAPASAĞLAM
Katedral etrafı eskiliğini korumuş. Dar sokaklar, ikişer üçer katlı tarihi meskenler, loş geçitler, küçük lokantalar ve şaraphaneler, butikler ve galeriler… Tuna’ya inen yollar kentin en tatlı mahallelerinden geçiyor. Birçok tarihi Alman kentinde olduğu üzere Ulm’da da birden fazla sokak araç trafiğine kapatılmış, yayalar rahatça dolaşsın diye. Kafeler, lokantalar masalarını çıkarmış dışarı. Bugün bir yaz havası var Tuna’nın kıyılarında. Beşerler kış aylarında süren “ev hapsi”nin akabinde memnun mutlu oturuyor, yorgunluk çıkarıyor, gülümsüyor… Balıkçılar Mahallesi kentin en eski yerleşimi. Buradaki yapıların birçok, ırmak kıyısındaki kent duvarları 16. ve 17. yüzyıldan kalma. Günümüzde lokanta olarak kullanılan “Eğik Ev”, 700 yıldır hâlâ sapasağlam ayakta, hafif yan yatmış olmasına rağmen.
O BİR ŞAMANDI, KAHİNDİ, EYLEMCİYDİ
Birkaç yıl evvel Ulm Müzesi salonlarını, geçen yüzyıl Almanya’sının en tanınmış “politize olmuş sanatçısı” kabul edilen Joseph Beuys’a (1921-1986) ayırmıştı. Beuys, İkinci Dünya Savaşı sonrasında Almanya’nın yetiştirdiği tartışmalı sanatkarlarından biriydi. Ömrü boyunca üzerinden uzun paltosunu, başından kenarları geniş şapkasını çıkarmayan Düsseldorf’lu sanatkarın bilhassa 1960’lı ve 1970’li yıllarda heykel, yerleştirme, çizim, grafik ve performans alanlarındaki çalışmalarında Şamanizmden ve Rudolf Steiner tarafından kurulan mistik bir ideoloji akımı kabul edilen, fizikötesi fenomenler Antropozofi öğretisinden etkilenmiş olduğu bilinir. “Heykellerimin tabiatı kesin ve bitmiş değildir, her şey daima bir değişim geçirmektedir” sözleri onundur. Alman sanat dünyası için o bir şamandır, kâhindir, büyücüdür, rahiptir, eylemcidir, siyasetçidir, filozoftur…
‘BALIKÇILAR MAHALLESİ’NDE BİR GEZİNTİ’
Ulm gezintisinin sonunda Stuttgart’a dönmek de var, geceyi tarihi Balıkçılar Mahallesi’nde geçirmek de. İkinci seçeneği yeğlerseniz, ismi “Dar Ev” olan küçücük otelde kalmanız önerilir. Fischergasse’de, taş köprünün çabucak yanı başındaki, 16. yüzyıldan kalma yapı ismi üzere hakikaten daracık. Yalnızca 4.63 metre! Üç katında baştan aşağı restore edilmiş toplam üç oda! Birinde jakuzi var, günün yorgunluğunu atmak isteyenler için. Tuna’nın kolu Mavi neredeyse alt kattaki odanın içinden geçiyor
Az sonra ağaçlar altında oturmuş, güzel yöre şaraplarını yudumlarken aklınız uzaklarda… Albert Einstein gözünüzün önüne geliyor. Ulm’dan çocukluğunda ayrılmış olmasına rağmen daima şunları söylemiştir: “İnsan doğmuş olduğu kenti hiç unutamıyor. Doğduğu kent onun kişiliğinin bir kısmını oluşturuyor. Ben Ulm’ü daima minnetle anımsıyorum…”
