“Laik ve demokratik bir Cumhuriyet için mücadele etmeliyiz”
Yeni Nesil Köy Enstitülüler Derneği (YKKED) 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı kapsamında yazılı bir açıklama yayımlayarak uğraş daveti yaptı. Türkiye Cumhuriyeti bir yüzyılı geride bırakıp 101 yaşına ulaştığı aktarılarak başlayan açıklamada, “Türkiye Cumhuriyeti, Mustafa Kemal ve yol arkadaşlarının önderliğinde emperyalist işgalcileri topraklarımızdan kovan ulusal kurtuluş güçlerinin onurlu direnişiyle kuruldu. Türkiye Cumhuriyeti; ülkemizi emperyalistlerin kurtlar sofrasına atan Osmanlı hanedanının ihanetine karşılık; ağır milletlerarası şartlara rağmen emperyalist sömürge zincirini birinci kıran, dünyanın ezilen uluslarına bağımsızlık ve özgürlük yolunu gösteren Kurtuluş Savaşının ateşi üzerinde yükseldi… Türkiye Cumhuriyetinin temelinde ezilen, aşağılanan, yük hayvanı üzere davranılan, asker kaynağı olarak görülen fakir köylülüğün, uygarlıktan mahrum bırakılan Anadolu beşerinin kanı, gözyaşı ve alın teri vardı… Mustafa Kemal’in önderliğinde kurulan Türkiye Cumhuriyeti, ulusumuzu, çağdaş uygar dünyaya ulaştıracak dev bir adım oldu. Aklı ve bilimi rehber edinen genç Cumhuriyetimiz, imparatorluğun bitmeyen savaşlarında yorgun ve fakir düşmüş bir ulusu tekrar ayağa kaldırdı; egemenliği gökten yere indirip halka verdi… Ulusunu, halkını, orta çağ şartlarında tutarak feodal sömürünün kıskacında insanca yaşama hakkından, uygarlığın nimetlerinden yoksun bırakmış Osmanlı İmparatorluğu 29 Ekim 1923’te tarihin çöplüğüne atıldı. Cumhuriyet ihtilaliyle Türkiye; yeni bir gelişme ve ilerleme yoluna koyuldu, çağdaş kurumlar oluşturmaya girişti ve büyük insanlık ailesinin onurlu bir üyesi oldu. Cumhuriyetin ilanı ve sonrasında oluşturulan yeni kurumlar, ekonomik, toplumsal ve kültürel alanda gerçekleştirilen ıslahatlar, feodal kalıntıların tasfiyesine yönelik gayretler, kapitülasyonların kaldırılması, sağlam bir çağdaş hukuk sistemi kurularak yurttaşların temel hak ve özgürlüklerinin garanti altına alınması sağlandı” denildi.
“SORAN, SORGULAYAN VE ARAŞTIRAN ÖZGÜR NİYETLİ BİREYLER YETİŞTİREBİLMELİ”
Cumhuriyet kazanımlarına dikkat çekilen açıklamada, “Cumhuriyetle birlikte endüstrileşme yolunda atılan adımlar, ulaşım ağının genişletilmesi değerliydi fakat daha da değerlisi nitelikli işgücünün yetişmesi için çağdaş bir eğitim sistemi kurmaktı… Mustafa Kemal Atatürk, 17 Şubat 1923’te, İzmir İktisat Kongresi açış konuşmasında şöyle diyordu: “Tarih, ulusların yükseliş ve çöküş nedenlerini araştırırken birçok siyasal, toplumsal durumları sayıp döker, lakin bir ulusun direkt doğruya yaşaması ile yükselmesi ile çözülüp çökmesiyle yakından orantılı ve ilgili olan o ulusun ekonomisidir.” Saltanatın kaldırılması, tekke ve zaviyelerin kapatılması, lisan ihtilali, uygar kanunun kabul edilmesi, bayanlara seçme ve seçilme haklarının tanınması üzere esaslı değişiklerle yeni toplumun temelleri atılmaya çalışılıyordu. Bağımsız bir ülke olmanın vazgeçilmez şartlarından biri olan ekonomik bağımsızlığın sağlanması için öz kaynaklara dayanan bir ekonomik yapılanma öncelikli gayeler ortasında yer alıyordu. Demokratik, laik ve çağdaş bir toplum nizamı yaratılabilmesinin en kıymetli basamağı ise soran, sorgulayan ve araştıran özgür fikirli bireyler yetiştirebilme zorunluluğuydu. Köy Enstitülerinin kuramcısı ve kurucusu İsmail Hakkı Tonguç; “Kurtuluş Savaşı’nda kanlarını ve renlerin hakları ödenecekti. Yeteneklilere, çalışanlara hakları verilecekti. İmparatorluk devrinde olduğu üzere ezen ve ezilen, sömüren ve sömürülen sınıflar bulunmayacaktı. Cumhuriyet bu demekti. İhtilal, en uygun şartları bularak yeni insan tipleri yaratmak zorundaydı…” kelamlarıyla, Cumhuriyetle başlayan demokratik ihtilal sürecinin fakir köylülüğün haklarının verilmesiyle tamamlanabileceğine işaret ediyordu. Cumhuriyetle birlikte eğitimde Mustafa Necati’den, Hasan-Ali Yücel ve İsmail Hakkı Tonguç’a uzanan bir destan yazılmaya başlandı. Köy Öğretmen Okulları’ndan Eğitmen kurslarına evrilen bu destan Köy Enstitüleri’nin kurulmasıyla taçlandı. Ülkenin dört bir yanında kurulan Köy Enstitülerinden yetişen binlerce genç, yüzyıllardır akıl ve bilim dışı hurafelerle uyutulan halk üzerindeki meyyit toprağını silkerek onlara, birey olmanın ve birlikte güçlü olmanın kıymetini yaparak ve yaşayarak gösteriyordu. Köy Enstitüleri’nin yaktığı aydınlanma ateşinin ülkeyi dört bir yandan sardığını gören tutucu ve gerici çevreler, halkın bilinçlenmesinden korkup, memleketler arası tekrar biçimlenmenin de zorlamasıyla, daha sonra pek çok ülkenin örnek alacağı bu özgün eğitim ihtilalini evvel etkisizleştirip sonra büsbütün ortadan kaldırdılar” tabirlerine yer verildi.
“TÜM KOMŞULARIMIZLA KAVGALIYIZ”
Merkezi iktidarın siyasetlerinin eleştirildiği açıklamada, “Ülkemiz İkinci Dünya Savaşı sonunda oluşan yeni memleketler arası tertipte Amerikancı Truman Doktrini ve Marşal Planı kapsamında emperyalist kampta yer aldı. Bu durum dış borç batağında hem ekonomik hem de siyasi bağımsızlığımızın büyük ölçüde yitirilmesi sonucunu doğurdu. Öz kaynaklara dayanma ve kendine yeterlilik siyasetinin terkedilmesinin, iktisadın dışa bağımlı kılınmasının, memleketler arası bağlantılarda emperyalistlerin çıkarlarına karşılık ulusal çıkarların göz arkası edilmesinin ağır sonuçlarını bugün derinden yaşıyoruz. Cumhuriyetin kuruluşunun 101. yılında başlangıç emellerinden bir epey uzaklaşmakta olduğumuz açıkça görülüyor. “Yurtta Barış, Dünyada Barış!” unsuruyla çıkılan bir yolda neredeyse tüm komşularımızla hengameli ilgiler içindeyiz. Alınan ekonomik tedbirler, iktidar yandaşı büyük sermaye sahiplerini koruyup, servet artırmalarını sağlarken; her geçen gün artan hayat pahalılığı ve işçilerin örgütlenmesi önüne koyulan mahzurlar nedeniyle, toplumun büyük çoğunluğunu ise açlığa ve yoksulluğa mahkum ediliyor. Ortadoğuyu kan gölü ne çeviren işgalci İsrail Devleti’nin güvenliği, ülkemizde bulunan Amerikan üslerince sağlanıyor. Görünüşte İsrail’in işgalci ve katliamcı akınları kınanırken el altından bu ülkeye savaşta kullanılan materyaller başta olmak üzere her türlü unsur satılmaya devam ediliyor” denildi.
“YAZ BOZ TAHTASINA ÇEVRİLEN EĞİTİM SİSTEMİ”
AKP iktidarının siyasetleriyle Türkiye’nin akıl ve bilimden uzaklaştırıldığına dikkat çekilen açıklamada, “Ülke Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ismi altında ucube tek adam idaresine geçirilip, ulusal egemenliğin kalesi olarak bedellendirilen meclis, bütünüyle fonksiyonsuz duruma düşürülüyor. Sıhhatte özelleştirmenin acı sonuçları, her gün ortaya çıkan yolsuzluk ve soygun olaylarıyla toplumsal duyarsızlıkların yüzü ne bir tokat üzere çarpıyor. Lakin parası olanların sağlıklı olmaya hakkı olduğu sonucu, kamu hastanelerinde ölümcül hastalıkların tedavisi için başvuranlara verilen altı aydan bir yıla uzayan randevular ise hastaları adeta konutlarında vefata mahkum ediyor. Eğitimde ise meseleler her geçen gün katlanarak artıyor. Birkaç yılda bir değiştirilerek yaz boz tahtasına çevrilen eğitim sistemi, piyasalaştırılıp özelleştirilerek; ÇEDES, Yeni Yüzyıl Maarif Modeli üzere çağ dışı anlayışlarla cemaat ve tarikatların güdümüne sokulup, akıl ve bilimin yörüngesinden büsbütün uzaklaştırılıyor. Cumhuriyet kıymetlerine karşı açıkça yapılan bu akınlar karşısında ödün vermeden durmalı ve tam bağımsız Türkiye’yi işçilerin hayat şartlarının düzeltilmesi ve örgütlenme haklarını, parasız ve kamusal sıhhat hakkını, Köy Enstitülerinin ışığıyla aydınlanan laik, demokratik, çağdaş, kamusal, karma eğitim hakkını savunmalıyız. Yeni Nesil Köy Enstitülüler Derneği olarak, bu hoş ülkenin gerçek sahibi yurtseverler, ilericiler, devrimciler ve tüm işçileri bizi ortaçağ karanlığına sürüklemek isteyen çağ dışı güçlere karşı yan yana, omuz omuza laik ve demokratik bir Cumhuriyet idaresi için kararlılıkla uğraş etmeye çağırıyoruz” tabirleri kullanıldı.
