Merkez Bankası açıkladı: Altın fiyatları konut ve otomobil piyasasını karıştırdı!
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından yayımlanan bir tahlilde, eylül 2023 sonrası periyotta altın fiyatlarında yaşanan keskin artışın, konut ve araba piyasalarında talebi artırdığı belirtildi.
TCMB’de müdür olarak misyon yapan Mehmet Selman Çolak ile uzman Mehmet Emre Şamcı tarafından kaleme alınan “Altın Fiyatı Kaynaklı Servet Artışının Konut ve Araba Piyasalarına Etkisi” başlıklı yazı, Merkezin Güncesi blog sayfasında yayımlandı.
Çalışmada, Türkiye’deki vilayet bazlı altın mevduatı tercihleri tahlil edilerek, altın fiyatlarındaki yükselişin sağlam mal piyasaları üzerindeki tesiri incelendi.
ALTINDAKİ YÜKSELİŞ SERVET TESİRİ YARATTI
Analize nazaran, global belirsizlikler ve merkez bankalarının ağır altın alımları nedeniyle eylül 2023 ile nisan 2025 ortasında altın fiyatları dolar bazında yaklaşık yüzde 77 oranında arttı. Bu artışla birlikte, Türkiye’de altının mevduat içindeki hissesinde da yükseliş gözlendi. Yazıda, “Altın fiyatındaki yükseliş, Türkiye’de tasarruflarının kıymetli bir kısmı altın cinsinden olan kesitler için dikkate kıymet ölçüde servet artışı manasına geliyor” denildi.
İLLERDE ALTIN MEVDUATI ORANI FARKLILAŞTI
Altın mevduatının tasarruf mevduatına oranı fiyatların süratle yükselmeye başladığı 2023 eylül ayında vilayetler ortasında değerli ölçüde farklılık gösterdi. Birebir devirde vilayetler ortasında bu ölçüde bir ayrışmaya neden olabilecek öbür bir gelişme yaşanmadığı için, bu farklılık altın fiyatlarındaki artışın konut ve araba piyasalarına tesirini inceleme fırsatı sundu.
KONUT FİYATLARI ALTIN MEVDUATIYLA PARALEL SEYRETTİ
Mevduattaki altın oranı yüksek olan vilayetlerde konut ünite fiyatlarının, 2023’ün son çeyreğinden itibaren başka vilayetlerden besbelli biçimde ayrıştığı gözlendi. Bu durum, servet tesirinin varlığına dair değerli bir işaret olarak değerlendirildi.
Altın fiyatlarının tesirini tahlil etmek hedefiyle vilayetler ortasındaki altın mevduat oranı farklılıklarını temel alan bir “farkların farkı” usulü uygulandı.
KONUT FİYATLARINDA ORTALAMA YÜZDE 11 EK ARTIŞ
Altın fiyatlarındaki yükseliş öncesinde konut fiyatları ile altın mevduat oranı ortasında manalı bir ilgi görülmezken, 2023’ün son çeyreği prestijiyle bu oranla konut fiyatları ortasında istatistiksel olarak manalı bir müspet bağlantı saptandı. Vakitle değişmeyen öteki belirleyici faktörler denetim edildiğinde, bu artışın ortalama altın mevduat oranına sahip bir vilayette konut fiyatlarını yaklaşık yüzde 11 oranında artırdığı görüldü.
Buna karşılık, toplam konut satışlarında altın mevduat oranına bağlı manalı bir farklılaşma gözlenmedi. Bu durum, kısa vadede konut arzının esnek olmaması nedeniyle talep artışının fiyatlara yansıdığı fakat satış adetlerine tesir etmediği halinde yorumlandı.
İPOTEKSİZ SATIŞLARDA ARTIŞ DİKKAT ÇEKTİ
Servet tesirinin daha güçlü gözlenebileceği ipoteksiz satışların altın mevduat oranı yükseldikçe toplam satışlar içindeki hissesinin arttığı belirtildi. Bu durum hanehalklarının altın kaynaklı karlarını krediye başvurmadan direkt konut alımında kullandığına işaret etti. Tıpkı vakitte, sıkı finansal şartlara karşın talebin dirençli kaldığı vurgulandı.
OTOMOBİLDE TALEP ARTIŞI SATIŞLARA YANSIDI
Otomobil piyasasında ise durum farklı gelişti. Altın mevduat oranı yüksek olan vilayetlerde altın fiyatlarındaki artış sonrası araba satışlarının izafî olarak arttığı saptandı. Konutun bilakis araba arzının daha esnek olması nedeniyle talep artışı direkt satışlara yansıdı.
TALEP ARTIŞI KONUTTA FİYATLARA, ARABADA SATIŞA YANSIDI
Sonuç olarak, tahliller eylül 2023 sonrası periyotta altın fiyatlarındaki süratli yükselişin konut ve araba piyasalarında talep artışına yol açtığını ortaya koydu. Bu artış konut piyasasında fiyatlara araba piyasasında ise direkt satış adetlerine yansıdı.
