Mossad’ın eski terörle mücadele şefinden Türkiye analizi

Türkiye’deki iç siyasi gelişmeler ve Ankara’nın bölgesel güvenlik stratejisi, İsrail’de dikkatle izleniyor. Kudüs merkezli niyet kuruluşu Güvenlik ve Dış İlgiler Merkezi (JCFA), Türkiye’nin Doğu Akdeniz ve Orta Doğu’daki stratejik yönelimlerine dair kapsamlı bir tahlil yayımladı. Tahlil, İsrail dış istihbarat servisi Mossad’ın Terörle Mücadele Bölümü eski başkanı Oded Ailam imzasını taşıyor.

Ailam, tahlilinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, iç siyasetteki gergin atmosferi dış siyasette agresif ataklarla dengelemeye çalıştığını savunuyor. Türkiye’nin deniz kuvvetlerine yaptığı yatırımları ve Suriye’deki askeri varlığını “bölgesel üstünlük gayesinin bir parçası” olarak nitelendiren Ailam, Ankara’nın hem Doğu Akdeniz’de hem de Suriye’de nüfuz alanını genişletme stratejisi izlediğini belirtiyor. Bu kapsamda Türk donanmasının güçlendirilmesi ve Mısır’la ilgilerde yumuşama sinyalleri verilmesi, İsrail açısından dikkatle izlenmesi gereken gelişmeler ortasında sıralanıyor.

Oded Ailam’a nazaran, Türkiye’nin 2027’ye kadar tam faaliyete geçmesi beklenen denizaltı filosu ve yerli uçak gemisi projesi, savunma odaklı bir kapasiteden çok, “güç projeksiyonu ve caydırıcılık” emeli taşıyor. İsrail’in güç güvenliği, deniz ticaret yolları ve denizaltı altyapısı açısından tehdit altında olabileceğini savunan Ailam, Tel Aviv’in bu yeni güvenlik denklemine karşı çok boyutlu bir strateji geliştirmesi gerektiğini vurguluyor.

İşte, o makaleden öne çıkan yorumlar:

“AB’NİN TÜRKİYE’YE KARŞI TAVIR ALMASI BEKLENEMEZ”

Erdoğan’ın otoriterleşme süreci güzel belgelenmiş olsa da, Batı’nın reaksiyonu dikkat cazibeli ölçüde zayıf kaldı. ABD, direkt çatışmadan kaçındı. Washington, Ankara’nın Çin-Rusya eksenine kaymasından endişeli ve Türkiye’yi NATO çerçevesine bağlı tutma niyetinde.

Avrupa ise çok daha kısıtlı hareket ediyor. Türkiye, Orta Doğu ve Kuzey Afrika’dan gelen milyonlarca göçmenin Avrupa’ya ulaşmasını engelleyen bir tampon vazifesi görüyor. Almanya ve Fransa üzere ülkeler, Türkiye’deki büyük göçmen diasporaları ve ekonomik bağlar nedeniyle Ankara’ya karşı temkinli davranıyor. 

Bu bağlamda İsrail, Avrupa’nın Türkiye’ye karşı birleşik bir tavır almasını bekleyemez. AB’nin Türkiye’ye yaptığı güç, emek gücü ve göçmen idaresi yatırımları, ortak bir cepheyi neredeyse imkânsız kılıyor.

“HEDEF, İSRAİL HUDUTLARINA ULAŞAN BİR KORİDOR KURMAK”

Türkiye’nin dışa dönük yönelimi, iki ana cephede hâkimiyet kurma stratejisine dayanıyor: Suriye ve Doğu Akdeniz.

Türkiye, Suriye’deki Tiyas (T-4) ve Menagh üzere üsleri kullanarak askeri varlığını sağlamlaştırıyor. Maksat yalnızca Kürtleri çevrelemek ya da hudut güvenliği sağlamak değil; İsrail hududuna kadar uzanan bir tesir alanı oluşturarak Sünni bir ‘neo-Osmanlı’ koridoru kurmak. Erdoğan bu atılımda, Türkiye’nin bölgesel liderlik savını pekiştirme fırsatı görüyor.

ANKARA İLE KAHİRE ORTASINDA YUMUŞAYAN İLİŞKİLER

İlginç bir gelişme de, Ankara ile Kahire ortasındaki bağların yumuşaması. 

Müslüman Kardeşler idaresinin 2013’te devrilmesinden bu yana süren tansiyonlara karşın, diplomatik olağanlaşma sinyalleri geliyor. Lakin Mısır’ın Türkiye ile resmi bir ittifaka girmesi beklenmiyor. Bunun yerine, güç ve deniz güvenliği üzere ortak çıkar alanlarında adım adım işbirliği öngörülüyor. Bu süreç, bölgesel istikrarları beklenmedik biçimlerde değiştirebilir.

“İSRAİL AÇISINDAN ÖNEMLİ SONUÇLAR DOĞURABİLİR”

Türkiye’nin denizlerdeki yayılımı artık savunma değil, güç gösterisi, itibar ve caydırıcılığı hedefliyor. Türk Donanması süratli bir dönüşüm içinde:

• Almanya ile ortak üretilen 6 adet AIP özellikli Tip-214 denizaltı, 2027’ye kadar büsbütün aktif olacak.
• Yerli üretim hafif uçak gemisi TCG Anadolu, tamamlanmak üzere. Bayraktar TB3 üzere İHA’ların konuşlanması planlanıyor.
• Elektronik harp, gemisavar füzeler ve uzun menzilli deniz ögeleri üzere kabiliyetler geliştiriliyor.

Bu ilerlemeler, İsrail açısından önemli sonuçlar doğurabilir.

Denizaltılar, İsrail’in açık deniz gaz platformları yahut bağlantı kabloları civarında fark edilmeden konuşlanabilir. Yüzey gemileri ise güç araştırmalarını engelleyebilir, deniz altyapısını tehdit edebilir yahut ticaret yollarını bozabilir.

“BÖLGESEL NÜFUZ İÇİN TEZLİ BİR PLAN”

Bu senaryolar varsayımsal değil. 2019’da Türkiye, savaş gemileriyle sondaj gemilerini [Güney] Kıbrıs’ın MEB’ine (Münhasır Ekonomik Bölge) sokarak AB ve Yunanistan ile diplomatik krize neden oldu. 

2021’deki “Mavi Vatan” tatbikatı, özellikle İsrail ve Yunanistan‘ın güç varlıklarına yakın bölgelerde deniz ablukası ve hücum senaryolarını içeriyordu.

Bu cins operasyonlar, Türk Donanması’nın baskıcı diplomasi aracı olarak stratejik rolünü gözler önüne seriyor.

Bu bir savunma doktrini değil; bölgesel nüfuz için savlı bir plan.

“DOĞU AKDENİZ ARTIK İNANÇLI BİR ART BAHÇE DEĞİL”

Türkiye’nin denizlerdeki agresif duruşu, İsrail açısından yeni bir cephe açıyor. Doğu Akdeniz artık inançlı bir art bahçe değil. Türkiye, hudutları hem fiziki hem diplomatik olarak zorladıkça, İsrail’in güç güvenliği, ticaret akışları ve deniz egemenliği daha büyük tehdit altına giriyor.

Ankara ile Kahire ortasında hudutlu da olsa gelişen bağlar, İsrail’in diplomatik ve operasyonel hareket alanını daraltabilir. Mısır’ın daha tarafsız ya da öngörülemez bir aktöre dönüşmesi ihtimali göz arkası edilmemeli.

İSRAİL’E STRATEJİK ÖNERİLER

İsrail, bu değişen gerçeklik karşısında çok reaksiyon vermekten kaçınmalı; lakin birebir vakitte rehavete de kapılmamalı. Bu çerçevede, çok taraflı bir stratejiye gereksinim var:

– İsrail donanma kapasitesi, denizaltı karşı önlemler, deniz siber güvenliği ve denizaltı altyapı koruması odaklı güçlendirilmeli.

– Yunanistan ve [Güney] Kıbrıs’la üçlü işbirliği artırılmalı, hatta ortak bir deniz vazife gücü oluşturularak Türk ihlallerine karşı caydırıcılık sağlanmalı.

– NATO müttefikleriyle (özellikle ABD, Fransa ve İtalya) gerçek vakitli istihbarat paylaşımı geliştirilmeli.

– ABD Kongresi ve Pentagon nezdinde baskı kurularak, Türkiye ile savunma bağlarında hesap verebilirlik teşvik edilmeli.

– Yanlış hesaplamaların önüne geçmek ve krizleri denetim altında tutmak için Ankara ile zımnî diplomatik kanallar korunmalı.

– Bölgesel ekonomik diplomasiye yatırım yapılmalı; İsrail’in güç ve ticaret projeleri çok taraflı çerçevelerle ortak çıkarlara ve karşılıklı caydırıcılığa bağlanmalı.

Türkiye’nin deniz stratejisi bir gösteriş değil; Gazze açıklarında Türk denizaltılarını ve İsrail’in kapısında Türk nüfuzunu öngören uzun vadeli bir vizyonun modülü.