Sırbistan’da istifa var ama rahatlama yok
Sarsıcı kaza ülkede öteki bir çeşit hareketlenmeye yol açtı. Vefatlar, halkta önemli bir öfke patlamasını tetikleyerek hükümete duyulan rahatsızlığı gün yüzüne çıkardı.
1 Kasım’dan bu yana Novi Sad’dan başlayarak neredeyse ülkenin her yerine yayılarak devam eden kitlesel aksiyonlar, başbakan Milos Vuçeviç’i istifaya zorladı. Vuçeviç, yenileme çalışmaları sırasında Novi Sad’ın belediye başkanlığını misyonunu yürütüyordu. Ayrıyeten kentin mevcut belediye Başkanı da koltuğunu bıraktı. Lakin istifalar protestoları durdurmadı. Şovların tek nedeninin istasyon kazasının olmadığı, birikmiş problemlerin Novi Sad’daki olayla bardağı taşırması olduğu görüşü ülkede hâkim. Geçen ağustosta da ülke, İngiliz-Avustralyalı bir şirketin Jadar Vadisi’ndeki iktidar dayanaklı lityum madenciliği projesine karşı kitlesel protestolara sahne olmuştu.
Üniversitelerde protestolar mühletince haftalarda ders ve imtihan yapılmadı. Başşehir Belgrad’da kıymetli bir kavşak noktası olan Autokomanda, 24 saatliğine öğrenciler tarafından trafiğe kapatıldı. Kentin turistik bölgelerinde fakültelerin grevde olduğunu aktaran pankartlar asıldı.
‘DIŞ GÜÇLER’ KARTI
Sırp hükümetinin açıklamalarında Novi Sad protestoları için “dış güçler” kartı sıklıkla kullanılıyor. Protestoculara nazaran aksiyonlar, 2017’den bu yana iktidarda olan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vuçiç’in tartışmalı siyasetlerinin bir dışavurumu. O denli ki Raşka’da Müslüman Sırpların çoğunlukta olduğu Novi Pazar kentinde bile aksiyonlar düzenlendi.
Vuçiç, ülkeyi Rusya ve Batı sınırında tutmaya çalışırken hareketçi gençler, örnek gösterilebilecek öteki ülkelerin tersine ne Avrupa Birliği’nden (AB) ne de Moskova’dan medet umuyor. Hareketlerde sıklıkla NATO ve AB aksisi pankartlar görülüyor. Eylemcilere nazaran protestolardaki taleplere rağmen ülkede bunları karşılayacak bir muhalefetin eksikliği de meseleleri çıkmaza sürüklüyor.
YENİDEN ALEVLENEBİLİR
Vuçiç, tüm taraflarla görüşme daveti yaparak yeni hükümet kurulmazsa erken seçime gidileceğini açıkladı. Öğrenciler, kazaya ait sorumluların cezalandırılmasını, ihmal kuşkusu bulunan istasyonun tamir çalışmalarına ait kayıtların yayımlanmasını ve evvelki şovlarda gözaltına alınanların özgür bırakılmasını talep ediyor. Hükümet, talepleri karşılayacağını öne sürse de protestoculara nazaran şovlar dinse bile her an yine başlamaya müsait.
Sırbistan’da bir gazeteci, öğrenci yahut bir avukat ile konuşup muhalefetin siyasetlerini öğrenmek istediğinizde aldığınız cevap “Bilmiyoruz” oluyor. Gençlere nazaran ülke, 2017’den bu yana “büyük bir çıkmazın” içinde ve hayatta kalmaya çalışıyor.
