Tarihi kilise sular altında kaldı! Artvin Ardanuç’ta ‘HES’ tepkisi: ‘Yalnız bırakıldık’ diyerek seslendiler…

Artvin’in Ardanuç ilçesi Bulanık Deresi üzerinde yapılması planlanan Ardanuç Regülatör 5. HES projesi, bölge halkı ve kurumların yansısını çekiyor.

2010 yılında bölge sakinleri tarafından başlatılan türel süreç ve Danıştay’ın ÇED (Çevresel Tesir Değerlendirmesi) raporlarını tekraren iptal etmesine karşın, dava belgesinin Anayasa Mahkemesi’nde bulunması süreci etkilemedi.

Yapılacak HES projesi nedeniyle sulama sularının tehdit altında olduğu belirtilirken, bölgenin 1. derece kültür varlığı muhafaza alanı olmasına karşın tarihi bir kilise kalıntısının sular altında kalması, bölge halkında reaksiyona ve tasaya yol açtı.

“TARİHİ KİLİSE SULAR ALTINDA KALDI”

Ardanuç Derelerin Kardeşliği Platformu Sözcüsü Elyesa Uygun şunları söyledi:

“Şu anda bulunduğumuz alan, tarihi bir kilise kalıntısının çabucak önünde yer alıyor. Gördüğünüz üzere, bu tarihi yapıdan geriye kalanların dereye karıştığını gözlemleyebiliyoruz. İlgili kurumların bölgeye karşı ilgisiz davranması nedeniyle dere yatağı vakitle kilise kalıntılarına yanlışsız yer değiştirdi. Bu değişim sonucunda, kalıntıların bir kısmı dere tarafından taşındı ve bu kültürel miras suya gömüldü. Şu an yapının bir kısmı hâlâ derenin kenarında görülebiliyor. Bu durum bizim açımızdan değerli bir kayıptır zira lokal yetkililer dahi bu olaya dikkat çekmedi.

Oysa bu kalıntılar korunabilseydi, bize kültürel ve turistik manada katkı sağlayabilirdi. 2023 yılında bu alana ait resmi yazılar yazarak Artvin Müze Müdürü’nü iki kere bölgeye getirmeyi başardık. Daha sonra Erzurum Kültür Varlıkları Muhafaza Şurası’na da yazılı müracaat yaparak burada bu türlü bir tarihi kalıntının bulunduğunu bildirdik. Hedefimiz, bu alanın Ardanuç Regülatör 5 HES alanı içinde kaldığını ve ziyan görebileceğini ortaya koymaktı. Ne yazık ki bu korkularımız bugün gerçekleşmiş durumda. Tarihi bir yapı artık suya karışmış durumda.”

“2010’DAN BU YANA TÜZEL SÜREÇ DEVAM EDİYOR”

“Arkamızda gördüğünüz alanda, tüm bu bilgilere ve kararnameye karşın Ardanuç Regülatör 5 HES’in isale çizgisi tünel çalışmaları sürdürülmektedir. Bu proje ile birinci olarak 2010 yılında karşılaştık ve o vakitten bu yana üç defa ÇED raporu iptal edilmesine karşın Danıştay, dördüncü müracaatta aleyhimize karar verdi.

Bu kararın akabinde mahallî seçimler yapıldı. Ardanuç’ta belediye el değiştirdi, köy muhtarlığı değişti ve çabucak akabinde inşaata başlandı. Bizim açımızdan tüzel süreç hala açıktı. Zira belgemiz Anayasa Mahkemesi’nde bulunuyordu. Fakat Danıştay’ın kararından sonra kimse harekete geçmedi ve inşaat devam etti.”

“KORUMA KARARINA KARŞIN İNŞAATA DEVAM EDİLDİ”

“Devletin, kendi belirlediği muhafaza alanlarında yürütülen bu çeşit çalışmalara karşı daha hassas olması gerekir. Burası uzun müddettir kültürel ve arkeolojik kalıntıların bulunduğu bir alandır. Tıpkı vakitte defineciler için de cazip bir merkezdir. Kültür Varlıklarını Muhafaza Kurulu’nun kararına karşın, HES projesi çalışmaları sürmekte ve devletin hiçbir kurumu burada kapsamlı bir arkeolojik araştırma yürütmemiştir.

Eğer bu araştırmalar yapılsaydı, HES’in sağlayamayacağı cinsten bir turistik yahut kültürel bedel kazanılabilir, mahallî halka önemli katkılar sağlanabilirdi. Lakin araştırma yapılmadığı için bu tarihi kalıntılar gözümüzün önünde yok olmakta ya da tahrip edilmektedir.”

“KÖYLERİN SULAMA SULARI TEHLİKEDE OLMASINA KARŞIN YALNIZ BIRAKILDIK”

“Buradaki çalışmanın bir öteki boyutu da, yaklaşık yedi köyün sulama alanını direkt etkilemesidir. HES çalışması, ‘su kullanım hakkı yasası’ doğrultusunda hayata geçirildiğinde, suyun kamu mülkü olmaktan çıkıp özel mülke dönüşeceği istikametinde kaygılarımız bulunmaktadır. Bilhassa alt kotlarda bulunan köyler başta Tepedüzü Köyü olmak üzere ve öbür köylerde sulama yapılamayacak hale gelecektir.

Zaten mevcut su yetersizdir ve verimli kullanılsa dahi tarım açısından kâfi olmayacaktır. Bu projeyi birçok defa toplumsal, çevresel ve coğrafik açıdan sakıncalı bulduğumuzu lisana getirdik. Ne yazık ki bu çalışmanın önüne geçemedik. Yeni devirde vazife alan mahallî yöneticilerin de yanımızda durmaması nedeniyle kendimizi yalnız bırakılmış hissediyoruz.”