Uzmanlar çocuklarda dijital bağımlılığın yol açtığı sorunları değerlendirdi
İstanbul’da 19 yaşındaki Semih Çelik’in 4 Ekim’de, kendisiyle birebir yaştaki Ayşenur Halil ve İkbal Uzuner’i öldürdükten sonra Edirnekapı’daki surlardan atlayarak intihar etmesi, çocuklarda ve gençlerde davranış bozukluklarına ait tartışmalara yol açtı.
Enstitü Toplumsal Genel Koordinatörü eğitimci sosyolog İpek Coşkun Armağan, insanların hür vakitlerini nasıl kullanacaklarını bilmemelerinden kaynaklı pek çok sorun yaşandığını söyledi.
Bağımlılıktan şiddete kadar pek çok sorunun kökeninde hür vaktin yönetilememesi olduğunu belirten Armağan, tabiatta vakit geçirmenin sanıldığından daha çok pedagojik tesirlere sahip olduğunu lakin çocukların genelde boş vakitlerini cep telefonu, tablet yahut bilgisayar başında geçirdiklerini vurguladı.
Armağan, “Eğer biz anne-babalar olarak hür vakitlerimizde büsbütün görüntüler izleyip telefon yahut televizyon ekranına bağlı kalıyorsak, çocuklarımızın yaşadığı şeylere de şaşırmamamız gerekiyor. O kadar hareketsizlik ve durağan hal, gücün nereye akacağıyla ilgili bir kararsızlık çıkarır. Sonra o, hiç iddia etmediğimiz yerde açığa çıkar” diye konuştu.
“SOHBET AİLE ORTAMINDAN BÜSBÜTÜN ÇIKTI”
Teknolojik aygıtlara bağımlı çocukların sosyalleşemediklerini ve içe kapandıklarını vurgulayan Armağan, “Oyun kuramayan, arkadaşıyla sohbet konusu açmayı bilmeyen çocuklarımız var. Zira lisan gelişimleri de geriden geliyor. Çok fazla dijitale maruz kalıyorlar ve mesken ortamında kulaklarını besleyecek sohbet ortamı yok. Anne-babalar da akşam konuta geldiklerinde genelde ellerinde telefon, sistemli izledikleri bir diziyi açıyor. Bir ekrandan öteki ekrana bakarak özgür vaktini tüketen bir aile profilimiz var. Anlatı, kıssa, sohbet aile ortamından büsbütün çıkmış durumda.” dedi.
Nesiller ortası transferin karakter gelişimindeki kıymetine dikkati çeken Armağan, çocukların öykü ve anlatılarla inşa edilmediğinde aile aklının devreye girmediğini, bunun için de yetişkinlerin hayat tecrübelerini çocuklara, çocukların da tecrübelerini yetişkinlere aktarması gerektiğini kaydetti.
Ergenlik devrinde çocukların sıra dışı bilişsel ve fizyolojik gelişimler yaşadığının altını çizen Armağan, bu devirde velilerin çocukları üzerinde iktidarının bittiğini, güçlü bir tesir olarak akranlar ve dış faktörlerin devreye girdiğini bildirdi.
Armağan, ebeveynlerin çocuklarını, özgür vakitlerinde kesinlikle bir sanat yahut spor kısmına yönlendirmesi gerektiğini de kelamlarına ekledi.
KONTROLSÜZ PLATFORMLAR İÇİN DÜZENLEME ÖNERİSİ
Enstitü Toplumsal Toplum Araştırmaları Koordinatörü Dr. Selçuk Aydın da dünyada ve Türkiye’de yaşanan değişim ve dönüşümün kendini farklı semptomlarda gösterdiğini, gündelik hayatın birçok noktasında bu değişimin deneyim edildiğini söyledi.
Geçmişte de şiddetin var olduğunu lakin toplumların bununla nasıl baş edeceğini bildiğini kaydeden Aydın, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Kayseri ve Başakşehir’deki ataklarında olduğu üzere, çocuk bir sanal oyundan etkileniyor, çıkıyor dışarı ve oyunda gördüğünü dışarda uygulamaya çalışıyor. Bu çok yeni bir şey. Geçmişe dönüp bunun karşılığını bulamıyoruz. Geçmişte şiddet olaylarında neler yapılması konusunda hukuk, sosyoloji, toplum, ahlaki kurallarımız bize yanıt verirken, bu yeni durumda probleme nasıl yanıt vereceğiz?”
Dr. Aydın, dijital platformlarda ve televizyonlarda yayınlanan kimi dizilerin topluma çok makûs örnek teşkil ettiğini belirterek, toplumsal medya da dahil olmak üzere denetimsiz platformların inançlı bir tabanda kullanılması için birtakım düzenlemelerin yapılması gerektiğine işaret etti.
DÜZENSİZ KENTLEŞME VE DİJİTALLEŞMENİN GETİRDİKLERİ
Sosyolog Nursen Tekgöz ise Türkiye’de süratli kentleşmenin alt yapı ve kent planlamasında yetersizliğe yol açtığını, bunun da sosyalleşebilme imkanları açısından önemli sıkıntıları beraberinde getirdiğini kaydetti.
Tekgöz, sistemsiz kentleşmenin ve dijital ortamlardaki kabahat içeriklerinin bakış açısını, zihni ve ruhu olumsuz etkileyerek, davranışları muhakkak oranda yönlendirdiğini belirtti.
Medyada daima maruz kalınan şiddet haberlerinin, insanların birbirine olan itimadı önemli manada zedelediğini lisana getiren Tekgöz, “Sokağa güvenmiyoruz, günümüzde artık sokak neresi, bilinmeyen. Toplumsal medya sokağa dönüşmüş durumda.” tabirlerini kullandı.
