YKS ve LGS’den önce mutlaka okuyun! Sınav stresi ile nasıl başa çıkılır? Uzmandan 3 aşamalı rehber

Sosyal Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mansur Beyazyürek, imtihan derdinin sadece ruhsal bir durum değil, tıpkı vakitte akademik performansı direkt etkileyen önemli bir bahis olduğuna dikkat çekti. “Sınav tasası, bilgi ve marifetin imtihan sırasında tesirli bir halde kullanılmasını engelleyebilir. Bu nedenle tasayı tanımak, anlamak ve yönetmek son derece önemlidir” diyen Prof. Dr. Mansur Beyazyürek imtihan tasası ve dert idaresi ile ilgili öğrencilere ve ailelere tavsiyelerde bulundu.

Kaygının, bedensel, duygusal ve zihinsel olarak yaşanan ağır bir uyarılma hâli olduğunu belirten Prof. Dr. Beyazyürek, sınav derdi bu uyarılmanın imtihan sürecinde ağır halde hissedilmesiyle ortaya çıktığını söyledi. Dr. Beyazyürek, “Kaygı kimi vakit imtihana sıkı hazırlanmayı, motive olmayı, muvaffakiyet konusunda istekli olmayı sağlarken, ağırlaştıkça olumsuz belirtiler ve sonuçlar ortaya çıkarıyor. İmtihan telaşının belirtileri ortasında öğrenilen bilgiyi aktaramama, okuduğunu anlayamama, kanıyı organize etmede zahmet, dikkat azalması, odaklanma zahmeti, kalp çarpıntısı, kas gerginliği, mide bulantısı, süratli teneffüs, ağız kuruluğu, sık idrara çıkma üzere fizikî belirtiler; sonluluk, karamsarlık, çaresizlik, dehşet üzere duygusal bozulmalar ve ders çalışmayı bırakma ya da erteleme, imtihandan kaçınma üzere kaçıngan davranışlar yer almaktadır” dedi.

SINAV DERDİYLE BAŞA ÇIKMANIN YOLLARI

Sınav korkusuyla çabada ferdi tavırların yanı sıra çevresel faktörlerin de tesirli olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Beyazyürek, şu açıklamalarda bulundu:

“Öncelikle olumsuz niyet kalıplarını tanımak ve değiştirmek gerekir. İmtihan, hayatın tek belirleyicisi değildir. ‘Hayatta başarılı ve mutlu olmak için sınavı kazanmaktan öbür dermanım yok’, ‘Mutlaka kazanmalıyım’, ‘Kazanamazsam utanır, kimsenin yüzüne bakamam, alay konusu olurum’ üzere katı fikirler tasayı tetikler. Bunun yerine gerçekçi amaçlar koymak ve süreci yanlışsız yönetmek gerekir. Tasayı direktörün temel yolları ortasında vakti verimli kullanmak, planlı çalışmak, olumlu düşünme alışkanlığı geliştirmek ve gevşeme tekniklerinden faydalanmak yer alır. Ayrıyeten tertipli uyku, istikrarlı beslenme ve keyif veren etkinliklere vakit ayırmak da dert düzeyini düşürür.”

AİLELERE TAVSİYELER

Ailelerin tavırları, imtihan tasasının artmasında ya da azalmasında belirleyici rol oynar. Prof. Dr. Beyazyürek ailelere şu tavsiyelerde bulundu:

“Aileler çocuklarına destekleyici bir tavırla yaklaşmalı; yüksek ve daima muvaffakiyet beklentisinden kaçınmalıdır. Olumsuz tenkitlerden uzak durmak, suçlamamak, diğerleriyle kıyaslamamak, çok mükemmeliyetçilikten ve rekabet baskısından uzak bir ortam oluşturmak son derece kıymetlidir. Tasa ile başa çıkmak için yakın etraftan ve uzmanlardan takviye almak da epey yararlıdır.”

Prof. Dr. Beyazyürek, 3 Aşamada İmtihan Derdini Yönetme usullerini şu formda açıkladı:

“Sınav öncesi;

• Çalışmayı son ana bırakmamak
• Konuları önceliklendirmek
• Bilgi tekrarları yapmak
• Yazarak çalışmak
• Dengeli beslenmek
• Olumlu bakış açısı geliştirmek
• Gerçekçi gayeler belirlemek
• Sınav yapılacak yeri evvelden görmek
• “Sınav anı
• Nefes antrenmanları yapmak
• Soruları dikkatli okumak
• Zaman daraldığında emin olunan sorulara odaklanmak
• Gerginliği azaltacak niyet kalıpları kullanmak
• “Sınav sonrası

“Yeterince çalıştım, elimden geleni yaptım. Sonuç ne olursa olsun hayat devam ediyor ve geleceğim için hazır hissediyorum” formundaki fikirler, öğrencinin özgüven ve özsaygısını muhafazasına yardımcı olur.”

Prof. Dr. Beyazyürek sözlerini şöyle tamamladı: “Unutulmamalı ki çocukların en çok muhtaçlık duyduğu şey, başarısız olduklarında da sevileceklerini bilmektir. Sınavı hayatın merkezinden uzaklaştırmak hem ruh sıhhati hem de akademik muvaffakiyet açısından daha sağlıklı bir yaklaşımdır.”